Heydər Əliyev və Azərbaycanda qadın siyasəti

Bu ilin martında Yeni Azərbaycan Partiyasının təşəbbüsü ilə keçirilən referendum ölkəmizdə demokratik proseslərin dərinləşdirilməsi istiqamətində ciddi addım oldu. Ümumxalq səsverməsində xalqın tam əksəriyyətinin iştirakı bir həqiqəti təsdiqlədi: referendumun keçirilməsi ilə bağlı cəmiyyətin siyasi avanqardı YAP düzgün və məsuliyyətli qərar qəbul etmişdir. Səsvermənin siyasi nəticəsi belədir: Azərbaycan xalqı Prezident İlham Əliyevin iqtisadi çiçəklənməyə və cəmiyyətin rifahının yüksəlişinə yönəlmiş siyasətini dəstəkləyir və himayə edir. Elin gözü tərəzidir, deyiblər. Ana qanunumuzda edilən dəyişikliklər ölkənin idarə edilməsində xalqın rolunu artıracaq, dövlətimizi daha da möhkəmləndirəcəkdir.

Bəli, dövlətimizi möhkəmləndirəcək, çünki xalqla dövlətin birliyi üçün daha geniş imkanlar yaranacaq. Buna bizim ciddi ehtiyacımız vardır. Son günlər Türkiyə ilə Ermənistanın sərhədlərinin açılması barədə narahatedici xəbər də bizim cəmiyyətin milli vəhdətə, dövlətimiz ətrafında daha sıx birliyə çox ehtiyacı olduğunu göstərir. Bəzi Qərb dövlətlərinin himayə etdiyi erməni təcavüzkarlığı qarşısında xalqımız, ilk növbədə, öz qüvvələrinə güvənməli, müstəqil dövlətimizin, milli ordumuzun daha qüdrətli olması naminə addımlar atmalıdır. Romantik qardaşlıq şüarları və ritorikası bizi çaşdırmamalıdır. Torpaqlarımızın 20 faizini itirəndə biz tək idik. Bu həqiqət anı idi. Yaxşı dost çətin gündə tanınar. Dövlət və xalq anlayışlarını eyniləşdirmək bizə baha başa gələ bilər. Türkiyə dövləti bir şeydir, Türkiyə xalqı başqa. Hər dövlətin öz maraqları var. Xalqı isə öz dövləti qorumalıdır.

Yeni Azərbaycan Partiyasının Qadınlar Şurası hakim siyasi partiyanın mübariz bir dəstəsidir. Heydər Əliyevin partiyasında Azərbaycan qadınlığının yüksək siyasi şüurlu və mübariz hissəsi toplanmışdır. YAP Qadınlar Şurası dövlətimizin və xalqımızın həyatında baş verən bütün taleyüklü proseslərdə yaxından iştirak edir. 1993-cü ildə böyük öndər yenidən hakimiyyətə qayıdandan sonra xalq onun milli qurtuluş strategiyasını dəstəklədi. Bu strategiyanın əsas qayəsi ölkəmizdə sülh və əminamanlıq, siyasi sabitlik və tərəqqi yaratmaq idi. Biz analara isə bunlar övladlarımızı böyütmək, ərsəyə gətirmək, xoşbəxt görmək üçün zəruri olan əsas siyasi şərtlərdir.

Tarixən Azərbaycan cəmiyyətində ağbirçəklərin, anaların xüsusi hörməti və nüfuzu olub. Ona görə 1995-ci ildə böyük öndərin tövsiyəsi ilə YAP-ın tərkibində qadın şuralarının yaradılması bizim milli mentalitetimizə uyğun bir hadisə idi. Qədim mənəvi dəyərlərdən cəmiyyətimizi sağlamlaşdırmaq və möhkəmləndirmək üçün istifadə etmək təşəbbüsü idi.

Yaşadığı zamanın və məkanın xarakterindən asılı olmayaraq qərinələr boyu əxz etdiyi milli-mənəvi dəyərləri, mental xüsusiyyətləri qoruyub saxlayan, taleyini, gələcəyini inandığı, etimad bəslədiyi siyasi qüvvəyə etibar edən Azərbaycan qadınlarının qabaqcıl hissəsi bu təşəbbüsü nəinki bəyəndi, hətta şüurlu surətdə ona qoşulmaq və onun fəaliyyətində iştirak etmək qərarına gəldi. 1993-1996-ci illərdə Yeni Azərbaycan Partiyasının sıralarına minlərlə qadın daxil oldu.

Bu gün yarım milyonluq möhtəşəm YAP ordusunun 43,5 faizini qadınlar təşkil edir. Onlar təhsil və səhiyyə, mədəniyyət və incəsənət işçiləri, alimlər, Qarabağ müharibəsi əlilləri, qaçqın və məcburi köçkünlər, təqaüdçülər, evdar qadınlar, ali və orta ixtisas məktəblərinin tələbələri, kənd təsərrüfatında, istehsal sahələrində işləyən qadınlardan ibarətdir.

Bu insanları Heydər Əliyev partiyasının sıralarına öz əqidələri, müstəqil dövlətimizi möhkəmləndirməkdə, sosial yönümlü siyasət yeritməkdə ona köməkçi olmaq istəkləri gətirmişdir.

Bu istəklər təsadüfi deyildir. Azərbaycan qadınını mütəşəkkil bir qüvvə kimi səfərbər edib ümumxalq mübarizəsinə ruhlandırmaqda, onu böyük cahanşümul işlərə qoşmaqda, cəmiyyətdə və dövlətdə ona layiq olduğu yeri təmin etməkdə biz hər kəsdən əvvəl siyasi miqyas və nüfuzuna görə heç bir dövlət rəhbəri ilə müqayisəyə gəlməyən böyük hakimiyyət ustadı milli öndərə borcluyuq. Son 16 ildə qadınların dövlət qurumlarında və ümumiyyətlə ictimai-siyasi həyatda təmsil olunmaq imkanlarının əhəmiyyətli dərəcədə genişlənməsi ulu öndərimizin əsasını qoyduğu liberal gender siyasəti nəticəsində mümkün olmuşdur.

Bu gün Heydər Əliyev həyatda yoxdur. Amma Azərbaycanın qadınları ölkədə gedən geniş quruculuq işlərində daha böyük fəallıq göstərir. Çünki ölkəmizin birinci xanımı və hörmətli prezidentimizin silahdaşı Mehriban xanım Əliyeva öz fəaliyyəti ilə qadın hərəkatını nəinki canlandırdı, mən deyərdim ki, onun tarixində yeni bir mərhələ açdı. Mehriban Əliyevanın fəaliyyəti ilə qadın hərəkatının forma və metodları müasirləşdi. Mehriban xanım bütün layihələrində həm zadəgan dəyərlərinin davamçısı, həm də birinci xeyriyyəçi kimi müqəddəs analığın xidmətindədir.. Onun təşəbbüsü ilə əlil və valideynsiz uşaqlara sosial himayə göstərilməsi həqiqətən bir ənənəyə çevrildi. Bu gün hətta gənc tələbə qızlar belə, vəsait toplayıb uşaq evlərinə, internat məktəblərinə, fiziki cəhətdən qüsurlu uşaqların tərbiyə aldığı mərkəzlərə gedirlər. Bunlar Mehriban Əliyevaya təqliddir, amma mən belə təqlidi alqışlamaq istəyirəm. Çünki bu təqlid cəmiyyətimizdə ana şəfqətini, milli dəyərlərə pərəstişi artırır. Bunlar mənəvi dirçəliş və yüksəliş əlamətləridir.

Mehriban Əliyeva qadın hərəkatının yönünü həm də təhsilə, məktəbə, səhiyyəyə, uşaqların sağlamlığına, mədəniyyət və idman proqramlarına çevirdi. Nəticədə onun fəaliyyəti beynəlxalq miqyasda diqqəti cəlb etdi. Bu gün YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfirinin fəaliyyəti Azərbaycan qadınlığının təntənəsinə çevrilib. Hazırda Mehriban Əliyevanın humanist və mədəni layihələri onlarla ölkələr tərəfindən dəstəklənir. Onun nüfuzu və işgüzarlığı sayəsində Azərbaycan YUNESKO tədbirlərinin mərkəzinə çevrilib. Bu silsilə tədbirlər artıq 5 ildir ki, davam edir və Azərbaycan həqiqətlərinin dünyada yayılmasına xidmət göstərir.

Mehriban Əliyevanın Azərbaycan maarifinin dirçəldilməsi istiqamətində miqyası görünməmiş məktəb tikintisi və yenidən qurulması layihələri xüsusilə ucqar bölgələrimiz üçün həqiqi bir mədəni inqilabdır. Xalqın gələcəyi, balalarımızın xoşbəxt sabahı üçün yeni məktəblər tikməkdən, onlara cəmiyyətin ümumi qayğısını təşkil etməkdən səmərəli heç nə ola bilməz.

Müasir ağbirçəklik və analıq ölkə qadınlarının ümumi iradəsidir. Bu iradə ölkədəki qadın hərəkatında və qadın qurumlarındadır.

Əslində, cəmiyyətdə dünyaya övlad gətirib böyütməkdən daha vacib heç nə ola bilməz. Geniş baxanda cəmiyyət, bütün ölkə, onun bütün qurum və sahələri də bu işdə köməkçidir. Bağça da, məktəb də, ali təhsil də, elm və mədəniyyət də, fabrik və zavodlar da bu hədəfə xidmət edirlər. Bəlkə elə ona görə də bütün dünyada qadınların rolunun artımı hiss olunur. Feminist hərəkatlar bunun üzdə olan hissəsidir. Ən mühümü başqa cəhətdir: cəmiyyətləri idarə edən səlahiyyətli adamlar arasında qadınların sayı artır: siyasətdə, iqtisadiyyatda, elmdə, təhsildə, mətbuatda bunu hər addımda görüb duymaq olar. Bizim ölkəmiz də istisna deyil: hökumətdə, nazirliklərdə, milli məclisdə qadınlarımız fəaldır. Lakin bütün bunlar azdır.

Biz analar ölkədə və dünyada ilk növbədə sülhün və əminamanlığın möhkəmlənməsinə gənc nəslin sabahı üçün işıq və ümid yeri olmasına çalışmalıyıq. Bu gün dünyada baş verən sürətli proseslər, regional konfliktlərin səngiməməyi məni bir ana kimi çox narahat edir. Ermənilərlə sərhəddə atəş səsləri kəsilmir. Ona görə biz möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin Qarabağ problemini dinc, diplomatik vasitələrlə həll etmək xəttini, onun humanist mahiyyətini himayə etməli, insanlara çatdırmalıyıq. Dünya qadın təşkilatlarının böyük bir hissəsi sülh problemi, beynəlxalq təhlükəsizlik məsələləri ilə məşğul olur. Biz onlarla əlaqələrimizi daha da gücləndirməli, sülh uğrunda ümumdünya qadın hərəkatının işinə öz töhfələrimizi verməliyik.

Hər bir ana istəyir ki, evndə ruzi və bolluq olsun. Övladlarımız sağlam, zəkalı formalaşsınlar, müasir məktəblərdə təhsil alsınlar. Ölkədə və məişətdə yaşayış rahat, gözəl olsun. Ali təhsil almaq, iş yeri tapmaq imkanı genişlənsin. Bunlar bizim həyatımızın mənası olan balalarımızın səadəti üçün lazımdır, bizim onların həyatından fərəhlənə bilməyimiz üçün gərəkdir. Bu arzuların ölkədə uğurlu həllinin əsası Prezident İlham Əliyevin iqtisadi siyasətindədir. Bu mənada qadınların iqtisadi quruculuq prosesində fəal iştirakı elə övladlarımızı himayə etməyin bir yoludur. Amma bunun üçün biz fəal mövqe tutmalı, ölkə rəhbərinin iqtisadi proqramlarını diqqətlə izləməliyik. Bu proqramın əsas hədəfi ölkədə əhalinin alıcılıq qabiliyyətini, pensiya və əməkhaqlarını,müxtəlif müvinətləri artırmaqla daxili bazarı stimullaşdırmaqdır. Bu siyasətin reallaşması üçün neft strategiyasının imkanlarından, regionların inkişafı proqramlarının nəticələrindən, maliyyə sabitliyi siyasətinin imkanlarından bacarıqla istifadə olunur. Dünyadakı maliyyə böhranının bizim iqtisadi həyatda ziyanlı nəticələri demək olar ki, hiss olunmur. Bunlar ölkə rəhbərinin iqtisadi siyasətinin uğurlarıdır. Buna görə də Azərbaycan qadını İlham Əliyevin siyasi kursunu öz sosial təhlükəsizliyinin və iqtisadi rifahının alternativsiz təminatçısı kimi qəbul edir və bu siyasi kursun cəmiyyətin uğurlu gələcəyini təmin edəcəyinə qətiyyətlə inanır.

Zamanın mürəkkəb prosesləri içində doğru mövqe tutmaq üçün biz analara nə lazımdır? Həmişəki kimi qadın praktikliyinə, sağlam düşüncəyə üstünlük vermək. Qadının sağlam düşüncəsi isə gurultulu, emosional, şirnikdirici sözləri qəbul etmir, ancaq real əməllərə, işlərə, öz həyatında hiss etdiyi nəticələrə inanır. Məncə, İlham Əliyevin son beşillik rəhbərliyi dövründə öz dolanışığının yaxşılaşdığını hiss etməyən, əməkhaqqı, pensiyası artmayan, doğma ölkəmizin hər yerində gedən yeniləşmə və quruculuq işlərindən fərəhlənməyən, cəmiyyətimizin yeni bir inkişaf mərhələsinə qalxdığını görməyən bir insanın tapılacağına inanmıram. Məncə, ana və qadın meyarı ilə ən yaxşı, ən islahatçı siyasət elə budur. Bu, İlham Əliyevin real dəyişikliklər siyasətidir. Onun yeraltı sərvətin insan sərvətinə çevrilməsi istiqamətində yeritdiyi siyasətdir.

Vətəni modernləşdirmə konsepsiyasının təşəbbüskarı olan Prezident İlham Əliyev gələcəyin fəal həyat mövqeyi, kamil vətəndaşlarını yetişdirmək, gənc nəslə qayğını artırmaq məqsədilə xüsusi proqramlar həyata keçirən dövlət əhəmiyyətli sənədlər imzalayıb. Bunlar ictimaiyyətə yaxşı məlum olan sərəncamlardır: Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması (6 fevral 2006), “Xüsusi istedada malik uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq potensialının inkişafı (2006-2010)”, “Gənclərin xaricdə təhsil alması”, “Avropa təhsil məkanına inteqrasiya”, “Elektron Azərbaycan” və s. dövlət proqramlarıdır. Bunlar ölkənin ana və uşaqlarına qayğıya, orta təhsili modernləşdirməyə, istedadlı gənclərə diqqət göstərməyə və istedadları himayə etməyə yönəlmiş rəhbər sənədlərdir. Azərbaycan qadını hələ “Uşaq ili” elan edilmiş 2009-cu ilin sonunadək bu sərəncamların yeni istiqamətlərinin şahidi və iştirakçısı olacaq.

Bu günlərdə “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncam Azərbaycan vətəndaşının həyatını kökündən dəyişəcəyinə analar böyük ümidlər bəsləyir və ürəkdən inanırlar, Azərbaycan qadını 2003-2008-ci illərdə öz ölkəsinin iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkişaf etmiş ölkə kimi tarixə düşməsindən qürurlanmaya bilməz.

Müasir dövrdə idman hər bir ölkədə sosial tərəqqinin ən yaxşı göstəricisi sayılır.Gənc nəslin fiziki və mənəvi sağlamlığı ölkə rəhbərinin daim diqqət mərkəzindədir. Azərbaycanın bu gün nüfuzlu idman ölkəsi kimi tanınması məhz Prezidentimizin əməli siyasətinin nəticəsidir.
Həyatımızdakı sürətli dəyişikliklər əsas bir şeyi bizə əyani göstərir: Prezidentimiz praktikdir, qurucudur, siyasəti də konkret işləri başlamaq, davam etdirmək və sona çatdırmaq kimi qəbul edir. Bu, bizim ölkəyə, xalqa, başlıcası isə övladlarının və deməli ölkənin gələcəyi ilə nəfəs alan analarımıza lazım olan ən doğru və səmərəli siyasətdir.

Son beş-altı ildə ölkədə yarım milyondan artıq iş yeri açılıb. Hər ailəni dörd-beş nəfərdən ibarət saysaq, bu, üç milyona yaxın vətəndaşın ailə büdcəsində artım deməkdir. Mən quru rəqəmlərdən istifadə etmək istəmirəm: ailələrin dolanışığındakı yaxşılaşmanı hər bir ailə şənliyində, xeyir-şər süfrələrində də görmək olur. Köhnə nəsillərin nümayəndələri hətta israfçılıq hallarından gileylənirlər, çünki onlar çörək-bərəkət imtahanını və sınağını çox görüblər. Süfrəmizdəki bolluq xalqımızın öz zəhmətinin, iqtisadiyyatımızın tərəqqisinin,ölkə rəhbərinin müdrik siyasətinin nəticəsidir. Həyat diktə edir ki, qəlbində torpaq, millət sevgisi olmayan insanlar xalqa tam gücü ilə xidmət edə bilməzlər. Sürətlə qloballaşan dünyamız da biz analardan məhz bunu istəyir. Azərbaycanın təəsübü ilə, onun bayrağının məhəbbəti ilə yaşayıb yaradan zəka sahibləri istəyir.

Bu isə daha çox ölkədə təhsilin keyfiyyətindən asılıdır. 90-cı illərin əvvəllərində məktəb, təhsil və səhiyyə sahəsindəki böhranlı hallar ümumi iqtisadi vəziyyətlə bağlı idi. Şagirdlər məktəbdən kütləvi şəkildə yayınır, ali məktəblərə sənəd verənlərin sayı azalırdı. İndi belə hallar keçmişdə qalıb: gənclərdə orta və ali təhsilə maraq əvvəlki dövrlərdən də artıqdır. Elm sahəsinə gənclərin axını müşahidə olunur. Bütün bunlar sosial böhran illərinin sosial çiçəklənmə və kütləvi optimizmlə əvəz olunduğunu nümayiş etdirir. Təhsilə və elmə maraq gələcəyə inam və ümidlərin ən yaxşı ifadəsidir. Bu ümidlər bizim cəmiyyətdə, ev-ocaqlarımızda vardır.

Bu gün evi, ocağı yaşadan qadınlığımız hər şeyi görüb-bildiyi kimi, düzgün qiymət verməyi də bacarır. Ölkəmizdə hər şey ideal halda deyil. İmkanlarımız artdıqca iddialarımız da artır. Biz neft gəlirləri hesabına böyük imkanlar qazanmışıq. Amma analar istəyir ki, biz yalnız neftdən asılı olmayaq, xüsusilə bölgələrdə ənənəvi sənaye sahələri inkişaf etsin, daha çox iş yerləri açılsın. Böyütdüyümüz övladlar gedib yad ölkələrin tərəqqisi üçün deyil, öz ölkəmiz üçün işləsinlər.

Bu gün ən böyük sosial problemlərdən biri ərləri qazanc məqsədilə xarici ölkələrə gedən qadınların problemidir. Rusiyaya və digər ölkələrə gedən kişilərin müvəqqəti gedişi sonradan bir çox hallarda daimi mühacirətə çevrilir. Belə ailələrdə böyüyən uşaqlar fərəhsiz həyata məhkumdur. Bu uşaqlardan ölkənin tərəqqisinə töhvə verən vətəndaşlıq səviyyəsi gözləmək çətindir. Əksinə, onların əksəriyyəti müxtəlif komplekslərdən əziyyət çəkirlər. Ona görə də tənha anaların reablitasiyası qadın təşkilatlarının maraq dairəsində olmalıdır.

Mənə elə gəlir ki, kəndlərimizdə qadınlar üçün iş yerlərinin azlığı, qadın səhhəti ilə bağlı xidmətlərin səviyyəsinin yarıtmazlığı ciddi sosial nəzarətdə olmalıdır.

Hazırda ana və uşaqların sağlamlığı üçün çalışmaq ən böyük dövləti vəzifələrdən biridir. Hər bir millət və dövlət sağlam və normal adamların, övladların sayəsində tərəqqi edir.

Xaricdə sosial tərəqqinin səbəblərini və şərtlərini araşdıranlar bunu ilk növbədə, sağlam bədənli və sağlam düşüncəli vətəndaşların fəaliyyəti ilə bağlayırlar. Ona görə qabaqcıl ölkələrdə istedadlı gənclər üçün daha mürəkkəb təhsil proqramları olan təhsil ocaqları yaradırlar. Avropa dövlətləri və cəmiyyətləri belə məktəbləri bitirənlərə xüsusi ümidlər bəsləyir və xüsusi qayğı da göstərirlər.

Dövrümüzdə gənc anaların təhsilli olması daha vacib məsələdir. Uşaq anadan onun savadının genetik kodlarını da alır. Demək istəyirəm ki, ananın təkcə fiziki sağlamlığı yox, savadı və sağlam düşüncə qabiliyyəti də onun övladına ötürülür.

Tərbiyə və sağlamlıq böyük, ayrılmaz amillərdir. Heydər Əliyevi sadə bir qadın dünyaya gətirib tərbiyə etmişdi. Bu tərbiyənin keyfiyyəti onu xalqımızın xilaskarı, bütün millətin güvənci və fəxri kimi yetişdirdi. Ulu Atatürkün gözəl kalamı var: “Böyük uğurlar qiymətli anaların böyütdüyü oğulların əməllərinin bəhrəsidir”. Ona görə qadın, ana sağlamlığı və tərbiyəsi işlərinə formal məsələ kimi yox, millətin gələcəyi kimi baxmaq lazımdır.

Hesab edirəm ki, YAP qadın şuralarının ümdə vəzifələrindən biri müvafiq bölgələrdəki hərbi hissələrin komandirləri, psixoloji-tərbiyə işləri ilə məşğul olan zabitlərlə sıx əlaqələr yaratmaqdır. Söhbət hərbi hissələrin daxili işlərinə amiranə şəkildə qarışmaqdan getmir. Bizim qadın şuraları da hərbi hissələrdə ilk növbədə, əsgər anası səlahiyyətlərindən istifadə etməlidirlər.

Ana olan yerdə ədalət olur— deyiblər. Bu bizim həyatımızın bütün sahələrinə aiddir. Görülən işlərdən, nəticələrdən arxayınlaşmaq olmaz. Həyatımızın bütün sahələrində, xüsusilə icra orqanlarında qadınların rolunu və fəaliyyətini gücləndirmək lazımdır. Cəmiyyətin hakim partiyası olan Yeni Azərbaycan Partiyasının rəhbərliyi, bütün Azərbaycan qadınlarının ictimai həyata daha fəal cəlb olunmasına köməklik göstərməlidir. Gənclərlə işi gücləndirmək, cavan qız və gəlinləri partiyamızın sıralarına daha fəal cəlb etmək bu günümüzün tələbidir.

İnanıram ki, cəmiyyətimizin bugünkü durumu siyasi və ictimai fəallığımızın artması üçün təkan olacaqdır. Cəmiyyətimizdə Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli və ardıcıl siyasəti nəticəsində inkişaf və sabitlik hökm sürür. Lakin sürətlə dəyişən həyat da gözlənilməz problemlər və müşküllər ortaya qoyur. Bu problemlərin, müşküllərin operativ, ağıllı həlli sağlam cəmiyyət anlayışını meydana atır.

Heydər Əliyevin “Mənəviyyat olmayan yerdə heç bir şey ola bilməz. Bu gün mənəvi tərbiyə keçmiş illərdən daha çox lazımdır” – aktual fikri vətəndaşların mənəvi tərbiyəsinin nə qədər əhəmiyyətli məsələ olduğunu bir daha sübuta yetirir.

Cəmiyyətin sağlam mənəvi dəyərlər əsasında inkişafı milli dövlətçiliyin daha etibarlı təməl üzərində intişar tapmasına, insanların şəxsi maraqlar deyil, ümumi məqsədlər ətrafında səfərbər olunmasına stimul yaradan ən ciddi amillərdən biridir. Elə isə qadın – ana kimdir? Gəlin, bu barədə dərindən düşünək...

Nurlana ƏLİYEVA,

YAP Qadınlar Şurasının

sədri, filologiya elmləri

doktoru, professor

Xalq qəzeti.- 2009.- 1 may.- S. 3.