Hacımurad Yegizarov kinomuzun da istedadlı aktyorudur

Bu günlərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə xalq artisti Hacımurad Yegizarov anadan olmasının 70 illiyi münasibətilə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olundu.

Yaradıcı ömrünü teatr və kino sənətimizin inkişafına həsr etmiş aktyor uzun illər S.Vurğun adına Azərbaycan Rus Dram Teatrında klassik və müasir rollar yaratmış, öz istedadlı oyunu ilə tamaşaçıların dərin rəğbətini qazanmışdır. H.Yegizarov bu teatra M.A.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun aktyorluq fakültəsini bitirdikdən sonra gəlmişdi. “Şeyx Sənan”da baş rolu ifa edən aktyor az bir zaman içərisində məşhurlaşdı, rus klassiklərinin əsərlərində əsas rollar ifa etdi.

Şux qaməti, istedadı kinorejissorların da diqqətini cəlb etdi və ona kino rolları həvalə olunmağa başlandı. İnstituta qəbul olunduğu il — yəni 1958-ci ildə onu iki filmə dəvət etdilər. Həmin il rejissor Həbib İsmayılov onu “Ögey ana” filmində çəkdi. M.Yegizarov kinoya ilk gəlişi barədə demişdir: “İlk dəfə mənim “Uzaq sahillərdə” filminin baş qəhrəmanı olan Mehdi obrazının sınaq çəkilişlərinə dəvət etmişdilər. Yaş baxımından Mehdi obrazına uyğun gəlmədiyim üçün sınaqdan uğursuz çıxdım”. Lakin Həbib İsmayılov onun fotoşəklini görən kimi Ayaz rolunu ona həvalə etməyi qərara alır. Aktyor o vaxtı belə xatırlayır: “Qısa tanışlıqdan sonra o, məni yeni çəkdiyi filmdə Ayaz roluna dəvət etdiyini bildirdi. Razılaşmadan sonra mən, təbii ki, sınaqsız Ayaz roluna təsdiq olundum”. Beləliklə, aktyor bundan sonra öz tadeyini bu sənətə bağlayacağını qət edir və İncəsənət İnstitutunun aktyorluq fakültəsinə (rus qruppası) daxil olur. İnstitutda təhsil aldığı illərdə ardıcıl olaraq filmlərdə çəkilməyə dəvət alır.

“Ögey ana” filmi H.Yegizarovun ilk işi olduğundan müəyyən çətinliklərlə qarşılaşsa da, kollektivin yaratdığı çəkiliş mühiti ona yardımçı oldu. Özü bu haqda deyirdi ki, “nə qədər çətin olsa da ilk görünüş, ilk tanışlıq məndə böyük təəssürat, böyük maraq yaratdı. “Ögey ana” gənc aktyora kino sənətini doğmalaşdırdı. Sonra ona bir-birinin ardınca yeni rollar həvalə olunmağa başlandı.

Baxmayaraq onu “Uzaq sahillərdə” filmində baş rola təsdiq etməmişdilər, o filmdə epizodda oynadı, hətta həmin filmin materialları əsasında 1960-cı ildə yaradılan “Mateo Falkone” filmində də ona epizodik rol verilmişdi.

Ümumiyyətlə, H.Yegizarovun kino bioqrafiyasında müxtəlif xarakterli obrazlar vardır. Məsələn, elə “Arşın mal alan” filminin II variantında Tofiq Tağızadə ona filmin əsas obrazlarından olan Süleyman rolunu həvalə etmişdi. I variantda bu rolu məşhur aktyor İsmayıl Əfəndiyev oynamışdı. Həm də çox uğurlu alınmışdı. Yegizarov bu rolu oynayanda çalışırdı ki, təkrar alınmasın, Süleyman məhz Üzeyir bəyin yaratdığı kimi dost təsiri bağışlasın. Və elə buna da nail olmuşdu.

Rejissor Həbib İsmayılov onu ikinci dəfə “Böyük dayaq” filmində çəkdi. 1961-ci ildə istehsal olunan bu kinolentdə ona partkom Şirzadın obrazı həvalə olunmuşdu. Şirzad onun üçün bir qədər çətin rol idi. Çünki şəhərdə böyümüşdü, kənd həyatı ilə o qədər də tanış deyildi. Amma film istehsal olunduqdan sonra hiss olundu ki, aktyor obrazı yaxşı mənimsəyib, onun xarakterini bütünlüklə aça bilib. Beləliklə, xaraktercə prinsipial, haqsızlıqla barışa bilməyən Şirzad filmdə olduqca təbii alındı və aktyorun geniş manevr imkanları olduğunu təsdiq etdi. Hətta istədiyi qızın atası, işlədiyi kolxozun sədri Rüstəm kişiyə belə güzəştə getməməsi, onun artıq formalaşmış aktyor olduğunu sübut edirdi.

“Ulduz” filmi də onun kino yaradıcılığında əhəmiyyətli yer tutur. Bu filmdə rejissor Ağarza Quliyev aktyora Bəxtiyar rolunu verib. Bəxtiyar romantik xarakterli roldur. H.Yegizarovun əvvəlki rollarından fərqli olaraq o, təbiətcə sakit, mehriban bir gəncdir. İnstitutu yenicə bitirib rayonlardan birinə təcrübəyə göndərilmişdir. Əslində isə onu rayona çəkən tələbə yoldaşı Ulduza olan məhəbbətidir. Aktyor Bəxtiyarı sevərək yaradıb və onu da tamaşaçılara sevdirə bilib. Bəxtiyar H.Yegizarovun yaddaqalan maraqlı rollarındandır. Əslində bu rol onrun “Bir cənub şəhərində” filmində yaratdığı Cahangir roluna bir qədər yaxın idi. 1969-cu ildə lentə alınmış bu filmin uğurları barədə danışmaq istəmirik. Amma onu demək lazımdır ki, filmin aktyor ansamblını gənclər təşkil edirdilər. Çingiz rolunu oynayan Hacımurad Yegizarovun ifası da bu ansamblı tamamlayırdı. Hacımurad bu rolları ilə təsdiq etmişdi ki, o kinoya təsadüfən gəlməmişdi. Öz istedadına arxayın idi və bunu da çəkildiyi filmlərlə sübuta yetirmişdi.

Hacımurad Yegizarov sonralar daha tez-tez filmlərə dəvət alır. Belə ki, 1971-ci ildə aktyoru rejissor Eldar Quliyev “Ən vacib müsahibə” filmində baş rola dəvət edir. Jurnalist mənəviyyatından söhbət açan bu filmdə əsas qəhrəman Zaurun rolunu ona həvalə etmişdilər. Təmiz, saf mənəviyyata malik olan bu gənc jurnalist belə bir suala həmişə cavab tapmağa səy göstərir: “Həyatın mənası nədir və mən insanlar üçün nə edə bilərəm?” Ancaq bu suala cavab tapmaqda həmişə maneələrlə rastlaşır. Həyatın mürəkkəb təzadları bəzən onu çaşdırır.

Hacımurad Yegizarovun kino yaradıcılığında müxtəlif səpkili rollar var. Rejissorlar gənclik illərində ona daha çox romantik rollar həvalə edirdilər. Dramatik xarakterli rolları ustalıqla açmağı bacaran aktyorun sonralar ifa etdiyi rollar xaraktercə özünə inanan, bir qədər kübar xarakterli insanlardır.

Məsələn, elə “Bağ mövsümü” filmindəki Kələntəri, yaxud “Nizami” filmindəki Atabəy rollarını buna misal göstərmək olar. Bundan başqa aktyor “Babək”, “Birisigün, gecəyarısı”, “İnsan məskən salır”, “Qara gölün cəngavərləri”, “O qızı tapın”, “Səmt küləyi”, “Şeytan göz qabağında” və başqa filmlərdə yaddaqalan maraqlı rollar ifa etmişdir.

Hacımurad Yegizarovun yaradıcı fəaliyyəti dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib, 1974-cü ildə əməkdar artist, 1982-ci ildə isə xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb. Humay və Dövlət mükafatları (1986) laureatıdır.

Anadan olmasının 70 illiyi münasibətilə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunması isə aktyorun yaradıcılığına verilən yüksək mükafatdır.

Bu gün də Hacımurad Yegizarov yaradıcılığını davam etdirir. Çalışdığı S.Vurğun adına Rus Dram Teatrında yeni rollar oynamaqla tamaşaçılara sevinc bəxş edir.

M.MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2009.- 14 noyabr.- S. 8.