Neftçala: gözəlliklər göz oxşayır

Azərbaycanın hər bir güşəsində, hər bölgəsində əldə olunan uğurlar məni çox sevindirir, mənə dəstək olur. O cümlədən Neftçalada gördüyüm dəyişikliklər, inkişaf, insanların ümumi işimizə inamı mənə əlavə güc verir. Bu dəstəyə, bu inama arxalanaraq mən də çalışıram ki, doğma xalqıma ləyaqətlə xidmət edim və Azərbaycanın hər bir rayonunun, hər bir qəsəbəsinin, kəndinin problemləri aradan qaldırılsın, öz həllini tapsın.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Neftçalaya budəfəki səfərimi Rusiyanın Tümen vilayətində yaşayan eloğlumuz, Azərbaycanın hər bir uğuruna ürəkdən fərəhlənən Balaşirin Ağayevlə birlikdə reallaşdırdım. Paytaxt Bakıdakı yeniliklərə heyranlığını şairanə bir vəcdlə paylaşan dostum ona regionların vəziyyəti ilə şəxsən tanış olmaq və Neftçaladan olan tələbəlik dostu Şahini görmək fürsəti yaratdığıma görə sevincini gizlətmir, maraqlı söhbət və şirin zümzümələrlə yola “nərdivan” qoymağa çalışırdı.

Sonuncu dəfə Neftçalanı ötən əsrin 80-ci illərində görmüş Balaşirin şəhərə çatanda ətrafı sonsuz maraqla seyr edərək:

— Nə təmiz şəhərdir! — deyə ilk təəssüratını dilə gətirdi. — Elə bil indicə burada iməcilik keçirilib. Yox, bu, mənim gördüyüm Neftçala deyil. Çox böyüyüb, xeyli gözəlləşib. Hər tərəfinə də yeni asfalt çəkilib, yaşıllıq salınıb, gül-çiçək əkilib. Halal olsun!

Mən də dostumun sözünə qüvvət olaraq mərhum şairimiz Həmid Abbasdan bir bənd şeir söylədim:

Ürəklər çağlayır bulaqlar kimi,

Neftçala şəhəri ətir qoxuyur.

Sərvlər, çinarlar uşaqlar kimi

Əl-ələ verərək nəğmə oxuyur.

— Yaxşı deyib. Sanki rəssam kimi Neftçalanın təsvirini verib. Qardaşım, Tümendəki evimdə tez-tez dinlədiyim Azərbaycan mahnılarından ibarət kasetlərdə, deyəsən, Həmid Abbasın da sözlərinə yazılmış mahnılar var. Hə, yadıma düşdü, Zeynəb Xanlarova oxuyur.

— Elədir ki, var. Rəhmətlik Həmid Abbas Azərbaycanın əksər guşələrinə belə gözəl şeirlər həsr eləyib. Bir faktı da mən əlavə edim: Onun oğlu — Ayaz Həmidoğlu mənimlə birlikdə “Xalq qəzeti”ndə çalışır.

— O da şairdir?

— Yox, o, dünya hadisələrini gündəlik nəzarətində saxlayır. Şeir yazmağa vaxtı nə gəzir?

— Amma bu yerlər hər kəsi asanlıqla şair edə bilər. Gözəlliklər göz oxşayır...

Mən dostuma Neftçalanın gəzməli, görməli yerlərini göstərdikcə o, “Əhsən, əhsən!” deməkdən yorulmurdu... Sonra tələbəlik dostu Şahinlə və Neftçala Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının 1-ci müavini Dilavər Əliyevlə birlikdə nahar edəndə də Balaşirin abadlıq-quruculuq işlərini yüksək dəyərləndirdi.

— Rusiyanın əyalətlərində belə inkişaf, tərəqqi yoxdur, — dedi...

Gələn il inzibati rayon kimi Neftçalanın 70 yaşı tamam olacaq. Doğrudur, 1959-cu ildə bu rayon ləğv edilərək ərazisi Salyana birləşdirilib, amma 1973-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin göstərişi ilə yenidən bərpa olunub. Bugünkü Neftçala Azərbaycanın sürətlə inkişaf edən rayonlarından sayılır.

Ötən beş ildə Dövlət Proqramına əsasən, Neftçalanın Xıllı nərə balıqartırma, “Azəryod” zavodları, şüşə zavodunun 1-ci hissəsi, “Xəzər” kərpic istehsalı şirkəti və başqa müəssisələri tikilib istifadəyə verilib. “Aqroservis” xidməti fəaliyyətə başlayıb və genişləndirilib (indi burada müxtəlif növ texnikanın sayı 72-yə çatdırılıb).

Mən öyrənib bildiklərimi həvəslə tümenli qonağımıza çatdırmağa çalışırdım, o isə razılıqla başını tərpədirdi. Məsələn, ona dedim ki, Rusiyada və digər ölkələrdə iqtisadi böhranla əlaqədar böyük tikinti-quruculuq işlərinin dayandığı, işsizliyin artdığı hazırkı vaxtda Azərbaycanda sosial-iqtisadi inkişaf tempi qorunub saxlanır. Təkcə Neftçala rayonunda ötən beş ildə 6814 yeni iş yeri yaradılıb, 85 yeni müəssisə qurulub, 14 müəssisənin fəaliyyəti bərpa edilib. Bu ilin 8 ayında 200 nəfər daimi iş yeri ilə təmin olunub. Sahibkarlığın inkişafına dəstək məqsədilə rayondakı bank və kredit təşkilatlarının filialları tərəfindən vətəndaşlara 1 milyon yarım manatlıq kreditlər verilib.

“Azəryod”la maraqlanan müsafirə bildirdim ki, burada istehsala 1931-ci ildə başlanıb. Əvvəllər yodu kömür desorbsiyası üsulu ilə alırdılar, sonralar radioaktiv duzlar əmələ gəldiyi üçün bu texnologiya 70-ci illərdə qadağan edilmişdi. Yeni zavodun tikintisi haqqında qərar qəbul ediləndən 1994-cü ilədək yod ion mübadiləsi yolu ilə istehsal olunub. İndi isə daha səmərəli — hava desorbsiyası üsulu tətbiq edilir. Bu, nadir hadisə sayılır. Çünki bu zaman xammaldan 94 faiz yod ayrılır. Müqayisə üçün deyək ki, Krasnodar zavodunda bu göstərici 85 faiz, Yaponiya zavodlarında 90 faizə qədərdir. Yod tərkibli su ehtiyatlarını nəzərə alaraq, müəssisənin istehsal gücü 500 tona çatdırıldıqdan sonra Azərbaycan dünya üzrə Çili, Yaponiya və ABŞ-dan sonra 4-cü yod istehsalçısı olacaq.

Dostuma dedim ki, bax, bu yanından ötdüyümüz Xıllı nərəbalıqartırma zavodunun 6 il öncə açılış mərasimində mən də iştirak etmişəm. Müasirliyinə söz ola bilməz. İnişil burada 5 milyon, ötən il 8 milyon ədəd nərə cinsli körpə balıq yetişdirilərək Xəzər dənizinə buraxılıb. Bu ilin ilk yarısında rayonda ümumilikdə 6,7 milyon nərə cinsli balıq körpəsi yetişdirilib və Kür çayı vasitəsilə dənizə buraxılıb. Amma proqnoz tapşırığa 42,9 faiz əməl edilib ki, bu da törədici balıqların təchizatının az olması səbəbi ilə bağlıdır. Hər halda, Allah bərəkət versin...

Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Taleh Qaraşovla söhbətimiz həmişəki kimi, işgüzar ruhda keçdi. O, cari ildə rayonun sosial-iqtisadi inkişaf göstəriciləri barədə ətraflı məlumat verdi. Bildirdi ki, əsas makroiqtisadi göstərici olan ümumi məhsul istehsalının həcmi ötən ilə nisbətən 14,2 faiz artıb. Burada qeyri-dövlət bölməsinin payı 98,6 faizə çatıb. Bu il rayonda 4 yeni müəssisə yaradılıb, 132 fiziki şəxs fəaliyyətə başlayıb. Əhalinin nominal pul gəlirləri ötən illə müqayisədə 24,4 faiz artıb. Taxıl, süd, yumurta, ət, mal-qaranın baş sayı üzrə göstəricilər də yüksəlib.

Neftçalanın abadlaşdırılması sahəsində işlər davamlı aparılır. Yol-təmir tədbirlərinə diqqət daimidir. Ötən müddətdə yollara 70 min kvadratmetrədək asfalt döşənib ki, bunun da yarıya qədəri şəhər və qəsəbələrin küçələrində həyata keçirilib. Bir sıra küçələrdə binaların dam örtükləri təmir edilib, kanalizasiya xətləri bərpa olunub. Küçələrdə səki daşlarının təzələnib-rənglənməsi, hasarlara üzlük tava düzülməsi, işıqlandırma sistemlərinin quraşdırılması, dekorativ ağacların əkilməsi, yaşıllıqların artırılması sahəsində xeyli iş görülüb.

Neftçalada inşasına ötən il başlanmış şüşə zavodunda quraşdırma işləri başa çatır. Yeni Azərbaycan Partiyasının rayon təşkilatı üçün tikilən inzibati bina artıq hazırdır. Şəhid ailələri və Qarabağ əlilləri üçün 16 mənzilli yaşayış binasının isə tikintisinə başlanıb. Təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, idman və gənclərlə iş sahələrində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir.

Təhsil sahəsinin uğurları xüsusi qeyd edilməlidir. Bəri başdan deyək ki, ötən dərs ilində ali məktəblərə qəbulda 500-dən yuxarı bal toplamış Neftçala məzunlarının sayı 27 nəfərdən 53 nəfərə çatıb. Bir məzun Prezident təqaüdünə layiq görülüb. Qəbul imtahanlarında bal göstəricisi orta respublika göstəricisindən 8,6 faiz yüksək olub. TQDK-nın tərtib etdiyi 15 ən yaxşı təhsil şöbəsi siyahısında Neftçala ölkə üzrə 8-ci, kənd rayonları arasında isə 2-ci olub. Respublika üzrə ən yaxşı məktəblərin sırasına ötən tədris ilində Neftçaladan 5 təhsil ocağı daxil edilib.

Təhsil şöbəsinin müdiri Əjdər Kərimov:

— Bu il məzunlarımızdan 520 nəfəri ali, 212 nəfəri isə orta ixtisas məktəblərinə sənəd vermişdi. Onlardan 205 nəfəri ali məktəblərə, 75 nəfəri isə orta ixtisas məktəblərinə qəbul edilib. Universitetlərə ən çox qəbul şəhər 1 saylı orta məktəbdən (44 nəfər) olub. Şəhər 4 saylı, Qədimkənd, Aşağı Surra, Həsənabad və Bankə qəsəbə 2 saylı orta məktəbləri də yaxşı nəticə əldə ediblər. Məzunlardan 40 nəfəri 500-dən yuxarı bal toplayıb. Bunlar ilkin məlumatlardır, təhlillər hələ başa çatmayıb.

Ötən il bir, bu il isə iki müəllimimiz “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsində fərqlənib. Bir müəllim “Tərəqqi” medalına, biri isə “Respublikanın qabaqcıl təhsil işçisi” adına layiq görülüb. İstər ölkə, istərsə də rayon rəhbərliyi səviyyəsində təhsilə qayğı daimi və artan xarakter alıb. Təhsilə qayğı sabahımıza qayğı olduğundan nikbinliyimiz böyükdür. Son illərdə neçə-neçə məktəb tikilib, maddi-texniki baza genişlənib, təchizat artıb. Bütün bunlar yeni-yeni uğurlara güclü stimul verir.

Neftçalanı zəngin təəssüratla tərk edirdik. Axşam düşürdü. Musiqili fəvvarə göz qamaşdırır, özü kimi əlvan duyğular yaradırdı. Dostumdan soruşdum:

— Hə, necədir, razı qaldın səfərimizdən?

— Ömrümə yazılan bir gün oldu, — deyə o, fikirləşmədən cavab verdi.

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2009.- 5 sentyabr.- S. 4.