Həmkarlar ittifaqları hərəkatının inkişafı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin adı ilə bağlıdır

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədri, Milli Məclisin deputatı Səttar Mehbalıyev www.yap.org.az saytına müsahibə verib:

- Səttar müəllim, həmkarlar ittifaqları ölkəmizdə əmək hüquqlarının qorunmasında, işçilərin sosial məsələlərinin həllində mühüm rola malikdir. İlk öncə, istərdik ki, həmkarlar ittifaqlarının keçdiyi yol haqqında ümumi məlumat verəsiniz. Bu gün ölkəmizdə həmkarlar ittifaqlarının fəaliyyətini necə dəyərləndirirsiniz və bu sahədə ümumilikdə vəziyyət hansı səviyyədədir?

- Çox məzmunlu və əhatəli bir sual olduğundan mən bu suala ətraflı cavab verəcəyəm.

Azərbaycanda Həmkarlar İttifaqları hərəkatı XIX əsrin 60-cı illərindən formalaşmağa başlamışdır.

1905-ci ilin 17 oktyabrından Bakıda Konka (at-dəmiryolu) həmkarlar ittifaqı rəsmi olaraq öz fəaliyyətinə başlayır. İlk kollektiv müqavilə də 1904-cü ilin dekabr ayında neft sənayeçiləri ilə əməkçilər arasında Bakıda bağlanmışdır. Artıq 1906-cı ilin sonunda Qafqaz regionunda fəaliyyət göstərən həmkarlar ittifaqlarının 75 faizi Bakıda fəaliyyət göstərirdi.

Azərbaycanda ilk ittifaqlararası həmkarlar ittifaqları təşkilatının formalaşması 24 mart 1917-ci ilə təsadüf edir.

1920-ci il aprel ayında Azərbaycanda fəaliyyət göstərən həmkarlar ittifaqlarının vahid mərkəzdə birləşdirilməsi üçün Azərbaycan Həmkarlar İttifaqlarının Ümumbakı Konfransı keçirilir. Konfrans Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Şurasının yaradıldığını elan etməklə 5 nəfərdən ibarət Rəyasət Heyətini seçmişdir.

Sovet hakimiyyəti illərində digər qeyri-hökumət təşkilatları kimi həmkarlar ittifaqları da hakim partiyanın asılılığında olmaqla, onun bir strukturuna çevrilmişdi.

Respublikamız ikinci dəfə öz müstəqilliyinə qovuşduqdan sonra həmkarlar ittifaqlarında da islahatların aparılması zərurətə çevrildi. Təəssüf ki, müstəqilliyin ilk illərində hakimiyyətdə olan siyasi qüvvələr həmkarlar ittifaqına ögey münasibət göstərməklə ona qarşı yersiz təzyiqlər etməyə başladı. Həmkarlar ittifaqının balansında olan əmlakın əlindən alınmasına səy göstərildi. Həmin dövrdə həmkarlar ittifaqının liderlərinin apardıqları mübarizə və Ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı həmkarlar ittifaqına təzyiqə son qoydu. Respublikamızı dərin sosial-iqtisadi və siyasi böhrandan çıxaran Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev o ağır günlərdə həmkarlar ittifaqı təşkilatlarından da qayğısını əsirgəmədi. Onu müxtəlif siyasi qüvvələrin hücumlarından qorudu. Tarixi ənənələrə malik bu təşkilatın öz missiyasını yerinə yetirməsi üçün hərtərəfli şərait yaratdı. Bu qurumun uzun illər ərzində formalaşmış maddi-texniki bazasının dağıdılmasının qarşısı alındı. Demokratik idarəçilik prinsiplərinə əsaslanan Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının təşkilati baxımdan möhkəmlənməsinə və fəaliyyət dairəsinin genişlənməsinə dəstək verildi. 1994-cü ildə “Həmkarlar ittifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edildi. Qanun həmkarlar ittifaqlarının cəmiyyətdə statusunu və yerini müəyyən etmiş oldu.

Həmkarlar ittifaqlarında islahatlar baxımından Azərbaycan Həmkarlar İttifaqlarının 5 fevral 1993-cü ildə keçirilən qurultayının xüsusi əhəmiyyəti oldu. Həmin qurultay ərəfəsində yaradılmış təşəbbüs qrupunun təklifləri ilə sovetlər birliyindən qalma, inzibati amirlik sistemini özündə yaşadan həmkarlar ittifaqları şurası özünü buraxaraq səlahiyyətlərini konfederativ tipli həmkarlar ittifaqı mərkəzinə verdi.

Hazırda AHİK respublikamızda işçilərinin ən iri həmkarlar ittifaqı birliyidir. Hal-hazırda onun ətrafında 1,6 milyon insanı əhatə edən 26 üzv təşkilat birləşmişdir.

Bu gün HİK-in üzv təşkilatlarında 17278 həmkarlar ittifaqı təşkilatı, o cümlədən 72 birləşmiş və 499 şəhər, rayon həmkarlar ittifaqı komitələri şuraları fəaliyyət göstərir. Xarici, özəl və birgə müəssisələrdə həmkarlar ittifaqlarının təsis olunması diqqət mərkəzində saxlanılır. Hazırda 3709 xarici, özəl və birgə müəssisədə həmkarlar ittifaqı təşkilatı təsis edilmişdir ki, onlar da öz ətrafında 157458 ittifaq üzvünü birləşdirir.

Həmkarlar ittifaqları “Həmkarlar ittifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulan məsələləri - öz üzvlərinin əmək hüquqlarını müdafiə edir, dövlət məşğulluq siyasətinin hazırlanmasında iştirak edirlər.

İşəgötürənin təşəbbüsü ilə müəssisənin və ya onun struktur bölmələrinin ləğv edilməsi istehsalın tamamilə və ya qismən dayandırılmasına, iş yerlərinin ixtisarına və ya əmək şəraitinin pisləşməsinə səbəb ola bilərsə, belə tədbirlər qanunvericilikdə nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla müvafiq həmkarlar ittifaqlarını azı üç ay qabaqcadan xəbərdar etmək və işçilərin hüquqlarının və mənafelərinin gözlənilməsi barədə onlarla danışıqlar aparmaqla həyata keçirilir.

Həmkarlar ittifaqları öz səlahiyyətləri daxilində qanunvericilikdə nəzərdə tutulan qaydada məşğulluğun vəziyyətinə, məşğulluq sahəsində təminatlar haqqında qanunvericiliyə əməl olunmasına nəzarət edirlər.

Hər il AHİK, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti və Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyası arasında üçtərəfli Baş Kollektiv Saziş imzalanır. Hazırda 2011-2012-ci illər üçün 6 mart 2012-ci ildə bağlanmış Baş Kollektiv Saziş qüvvədədir.

AHİK həmkarlar ittifaqlarının və əməkçilərin sosial-əmək münasibətlərinə aid məsələlərinə dair qəbul olunan qanun layihələrinin işlənib hazırlanmasında ekspertlər səviyyəsində iştirak edir.

Kadrların peşə hazırlığının yüksəldilməsi sahəsində həmkarlar ittifaqlarının Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyası çox böyük rol oynayır. Bu gün Akademiyada 304 nəfər tələbə təhsil alır. Eyni zamanda Akademiya həmkarlar ittifaqları işçilərinin peşə hazırlığının yüksəldilməsinə böyük köməklik göstərir. Hər il yüzlərlə həmkarlar ittifaqı işçisi və fəalları Akademiyanın kurslarında öz təhsillərini artırırlar.

AHİK həmkarlar ittifaqları kadrlarının təhsilini və peşə hazırlığını daim yüksəltmək üçün Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Birlikləri və Beynəlxalq Əmək Təşkilatı ilə sıx əməkdaşlıq edir. Bunlardan başqa Beynəlxalq Əmək Təşkilatı və BAHİK-in xətti ilə dünyanın müxtəlif ölkələrində, o cümlədən respublikamızda təşkil edilən beynəlxalq seminar və konfranslarda respublika həmkarlar ittifaqlarının fəalları yaxından iştirak edir. Ötən il Beynəlxalq Əmək Təşkilatının dəstəyi ilə “İş yerlərində qadınlara qarşı ayrı-seçkilik hallarına qarşı mübarizə” mövzusunda Gəncə, Lənkəran, Quba, Mingəçevir şəhərlərində regional seminarlar, Bakıda isə yekun konfransı keçirilmişdir. İştirakçılar üçün xüsusi materiallar, əyani vəsaitlər hazırlanmış və iştirakçılara paylanmışdır.

Bundan əlavə BƏT-in dəstəyilə “Böhran şəraitində layiqli və təhlükəsiz əməyə keçid”, “İş yerlərində gender bərabərliyi. Sosial dialoq və kollektiv müqavilələr”, “Layiqli əmək axtarışında - əməkçi miqrantların hüquqları” mövzularında seminarlar keçirilmişdir.

AHİK dünyanın bir çox ölkələrinin həmkarlar ittifaqları mərkəzləri ilə, o cümlədən Polşa, Bolqarıstan, Belçika, Yaponiya, İrlandiya, İtaliya, Braziliya, Macarıstan, Norveç, Türkiyə, İsrail, Çin və MDB ölkələrinin həmkarlar ittifaqları ilə əməkdaşlıq edir. 2001-ci ilin noyabr ayından AHİK dünya həmkarlar ittifaqlarının ən böyük ictimai qurumu olan, 1949-cu ildə yaranmış, hazırda mənzil qərargahı Brüssel şəhərində yerləşən və özündə 155 ölkədən 175 milyon həmkarlar ittifaqı üzvünü birləşdirən Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının üzvüdür. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının keçirdiyi bütün tədbirlərdə dövlət orqanları ilə birlikdə fəal iştirak edir.

Hazırki dövrdə Azərbaycan həmkarlar ittifaqları məşğulluq və iş yerlərinin qorunması, əməkhaqqının artırılması sahəsində gərgin işi, əmək şəraitinin yaxşılaşdırılması, işçilərin sosial və əmək hüquqlarının müdafiə olunması prinsipləri üzrə fəaliyyətini inadla davam etdirir. Bütün bunlar həmkarlar ittifaqı üzvlüyünün motivasiyasına köklü surətdə təsir edir. Başlıca meyar isə işçilərin mənafeyinin kollektiv müdafiəsidir.

AHİK tərəfindən həyata keçirilən bütün tədbirlərin məqsədi əhalinin sosial-iqtisadi hüquqlarının müdafiəsinin qanunauyğun şəkildə təmin olunması, onun rifahının yaxşılaşdırılmasıdır.

Respublikada həmkarlar ittifaqları hərəkatının belə yüksək səviyyədə inkişaf etməsi Ümummilli lider Heydər Əliyevin layiqli davamçısı ölkə Prezidenti möhtərəm İlham Əliyevin adı ilə bağlıdır.

Cənab Prezidentin birbaşa dəstəyi ilə “Həmkarlar ittifaqları haqqında” Qanuna, İnzibati Xətalar Məcəlləsinə və Əmək Məcəlləsinə edilən dəyişikliklər cəmiyyətdə təşkilatımızın nüfuzunun bir daha güclənməsinə böyük təsir etmişdir. Son illər həmkarlar ittifaqı fəallarının respublikanın orden, medal və fəxri adları ilə təltif etməklə Prezident həmkarlar ittifaqına dəstəyini bir daha nümayiş etdirmişdir.

Prezident İlham Əliyev həmkarlar ittifaqlarının güclü qüvvə olduğunu və Azərbaycanda əmək hüquqlarının qorunmasında, işçilərin sosial məsələlərinin həllində mühüm rola malik olduğunu dəfələrlə qeyd etmişdir: “Əminəm ki, həmkarlar ittifaqları cəmiyyətdə əməkdaşlıq ruhunun bərqərar olması, sosial ədalət prinsiplərinə əməl edilməsi, bazar iqtisadiyyatı şəraitində işçilərin əmək hüquqlarının qorunması, işəgötürənlərlə işçilər arasında münasibətlərin tənzimlənməsi istiqamətində çox işlər görə bilər”. Bu fikirlər həmkarlar ittifaqlarını daha da əzmkarlıq, birlik və həmrəylik nümayiş etdirməyə istiqamətləndirmişdir.

- İşçilər üçün sağlam və təhlükəsiz iş şəraitinin təmin olunması, təhlükəsizlik texnikası üzrə qayda və normalara əməl edilməsi məsələlərinə nəzarət haqda nə deyə bilərsiniz?

- AHİK işçilər üçün sağlam və təhlükəsiz iş şəraitinin təmin olunması məsələlərinə xüsusi önəm verir və təhlükəsizlik texnikası üzrə normalara əməl olunması məsələlərini daim nəzarətdə saxlayır.

Hakimiyyət orqanlarının, ictimaiyyətin, mütəxəssislərin respublikada əməyin mühafizəsi problemlərinin həllinə cəlb edilməsi üçün həmkarlar ittifaqları Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) təklifinə dayaq olmaq məqsədi ilə Ümumdünya Əməyin Mühafizəsi Gününün (28 aprel) və Ümumdünya Layiqli Əmək Gününün (7 oktyabr) qeyd edilməsində maraqlı tərəf olmuşdur. Yalnız son 10 il müddətində AHİK-in təşəbbüsü ilə respublikada “Hər bir iş yerində əməyin mühafizəsi mədəniyyəti”, “Layiqli iş yeri - təhlükəsiz əmək”, “Mənim həyatım, mənim işim, mənim təhlükəsiz əməyim”, “Sağlam və təhlükəsiz əmək şəraitinin yaradılması” üzrə “ilin ən yaxşı müəssisəsi” mövzuları üzrə baxış-müsabiqələri keçirilmişdir. Nəticələrə görə 198 müəssisə və təşkilatlar ən yaxşı göstəricilərə nail olduqlarına görə diplom və qiymətli hədiyyələrlə mükafatlandırılmışdır.

1993-cü ildən 2011-ci ilə kimi həmkarlar ittifaqı orqanlarının texniki əmək müfəttişləri tərəfindən müəssisə və təşkilatlarda 14158 min yoxlama aparılmışdır. Bu müddətdə texniki əmək müfəttişləri tərəfindən 84449 sayda əməyin mühafizəsi üzrə pozuntular müəyyənləşdirilmişdir ki, onlardan 61213 (72,5%)-ü aradan qaldırılmışdır. Əməyin mühafizəsi tələblərinə işəgötürən tərəfindən əməl olunmadığına görə onlara təqdimatlar verilmiş və həmkarlar ittifaqı orqanlarının daimi nəzarətində saxlanılmış, həmkarlar ittifaqlarının seçkili orqanlarında bu məsələlər müzakirəyə çıxarılmışdır. 2011-ci ildə sahə həmkarlar ittifaqı orqanlarının texniki əmək müfəttişlərinin iştirakı ilə əməyin mühafizəsi və istehsalat zədələnmələrinin qarşısının alınması məqsədi ilə 553 müəssisə və təşkilatda yoxlama aparılmışdır. Nəticədə sanitar qaydalara, istehsalat sanitariya və gigiyena normalarına və ekoloji təhlükəsizliyin tələblərinə əməl olunmaması üzrə 2614 fakt müəyyən edilmişdir. Aşkar olunan pozuntuların 90,8 faizinin (2378) aradan qaldırılması təmin edilmişdir. Bu sahədə mütəmadi olaraq həmkarlar ittifaqı təşkilatlarının mütəxəssisləri və fəalları müvafiq tədbirlər həyata keçirirlər.

- Həmkarlar ittifaqları respublikamızın ictimai həyatında mühüm rol oynamaqla əmək hüquqlarının qorunmasında da vacib bir təsisatdır. İnsanlara əmək hüquqlarının pozulması hallarının aradan qaldırılması istiqamətində nə kimi işlər görülür?

- Həmkarlar ittifaqlarının fəaliyyətinin mühüm hissəsini işçilərin əmək hüquqlarının müdafiəsi təşkil edir. Ölkədə həmkarlar ittifaqlarına olan inamın nəticəsidir ki, son illər həmkarlar ittifaqlarına edilən müraciətlərin sayı xeyli çoxalmışdır. Əgər 90-cı illərin sonunda AHİK-ə 18000-ə yaxın müraciət olmuşdursa, son illərdə bu rəqəm 10-15 dəfə artmışdır. Təkcə 2011-ci ildə Azərbaycan həmkarlar ittifaqlarına ümumilikdə daxil olan 156150 ərizə-şikayətin 153394-ü işçilərin mənafelərinə uyğun olaraq öz müsbət həllini tapmışdır. Rəhbər işçilər tərəfindən 19413 nəfər qəbul edilmişdir. 205 nəfər işçi həmkarlar ittifaqının müdaxiləsindən sonra işə qaytarılmışdır. 20 nəfər işçinin hüquqları isə həmkarlar ittifaqının nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən məhkəmələrdə bərpa olunmuşdur. İl ərzində həmkarlar ittifaqları 349 nəfərin işdən çıxarılmasına razılıq verməmişdir. Bəzi işəgötürənlərin müqavimət göstərmələrinə baxmayaraq, həmkarlar ittifaqlarının bacarığı və fəallığı sayəsində ötən il işəgötürənlərlə 11744 kollektiv müqavilə və 122 saziş bağlanmışdır. Bu müqavilələr vasitəsilə işçilərə əlavə güzəştlər və imtiyazlar verilmişdir.

Respublika ərazisində fəaliyyət göstərən transmilli şirkətlərdə yerli işçilərin hüquqlarının pozulması hallarının qarşısını almaq məqsədi ilə “MDB ölkələri ərazisindəki transmilli şirkətlərdə və maliyyə-sənaye qruplarında həmkarlar ittifaqı təşkilatlari strukturunun problemləri”, “Milli səviyyədə layiqli əməyin təminatında transmilli şirkətlərin iştirakı” mövzularında beynəlxalq konfranslarda fəal iştirak edilmiş, tələb və təkliflərlə çıxış edilmişdir. Beynəlxalq həmkarlar ittifaqlarının yığıncaqlarının Bakıda keçirilməsi son illər ənənə halını almışdır. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının xətti ilə keçirilən bir sıra silsilə tədbirlərdə 1000-dən yuxarı fəallar iştirak etmiş, üzvlərimiz üçün metodiki və əyani vəsaitlər hazırlanmışdır.

- Bildiyimiz kimi Azərbaycanda kurort sahəsinin iknişafı ilə bağlı dövlət proqramı qəbul olunub, eləcə də bu istiqamətdə qanunvericilik bazası gücləndirilib. Atılan bu addımlar praktikada özünü necə göstərir?

- “Azərbaycan Respublikasında kurortların 2009-2018-ci illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramının təsdiq olunması barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 fevral 2009-cu il tarixli Sərəncamından sonra AHİK-in xidmətində olan sanatoriyalar və istirahət evlərində yenidənqurma işləri daha da sürətləndirilmiş, işçilərin sağlamlığının qorunmasına, istirahətinin təşkilinə, onların ailə üzvlərinin dincəlməsinə lazımi şərait yaradılması üçün sanatoriya-kurort və istirahət evlərinin, pansionatların, turist bazalarının şəbəkəsinin genişləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirilmişdir.

AHİK daim öz üzvlərinin və onların ailə üzvlərinin istirahətinin təşkili, sağlam həyat tərzi sürmələrinə şərait yaradılmasına çalışır. İmzalanmış üçtərəfli baş, ərazi və sahə müqavilələrinə peşə xəstəliklərinin azalmasına, həmçinin profilaktikasına yönəldilmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün müvafiq bəndlər salınmışdır.

2011-ci ilin yay mövsümündə Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası sistemində olan turizm, sanatoriya-kurort və istirahət müəssisələrində 16277 ədəd güzəştli yollayışla 19743 nəfərin müalicə və istirahəti təmin olunmuşdur.

Azərbaycan həmkarlar ittifaqları üzvlərinin sağlamlığına, istirahətinə önəm verdiyi kimi, onların uşaqlarının da yay istirahətlərinin təşkilini diqqətdə saxlayır. Bu məqsədlə bir çox sahələrdə yay istirahət düşərgələri yaradılmışdır. Ötən yay mövsümündə uşaq sağlamlıq düşərgələrində 2400 nəfər həmkarlar ittifaqı üzvünün uşaqları istirahət etmişdir.

AHİK-in üzv təşkilatlarından Rabitə İşçiləri Müstəqil HİRK, Aviasiya İşçiləri HİRK, Neft-Qaz Sənayesi İşçiləri HİRK, Dəmiryolçuların Müstəqil HİRK və bir çox başqa sahələrdə tarif sazişləri və kollektiv müqavilələr vasitəsilə yollayışların dəyərinin qismən ödənilən hissəsinin təsərrüfat orqanlarının üzərinə götürməsinə nail olunmuşdur.

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası tabeliyində olan turizm, sağlamlıq və istirahət ocaqlarının daim təmiz və işlək vəziyyətdə olması üçün müvafiq tədbirlər görmüşdür. Son illərdə “Bilgəh”, “Qaranquş”, “Abşeron” və digər sanatoriyalarda, “Xəzər” turist bazasında əsaslı yenidənqurma və təmir işləri aparılmış, yeni müasir tipli yataq və istirahət otaqları istifadəyə verilmişdir. Ümumilikdə daxili imkanlar hesabına yenidənqurma və təmir işlərinə 2011-ci il ərzində 3660000 manat vəsait xərclənmişdir.

- Səttar müəllim, sanatoriya və kurort mərkəzlərində nə qədər məcburi köçkün məskunlaşıb? Həmin müəssisələrin işləməməsi rəhbərlik etdiyiniz qurumun işinə nə dərəcə təsir göstərir?

- Hazırda həmkarlar ittifaqlarının 1 kurort birliyi, 5 sanatoriya, 1 müalicə pansionatı və istirahət evi fəaliyyət göstərir. Bu müəssisələrin 12600 çarpayı fondundan yalnız 2250-si sanatoriya-kurort müalicəsi və istirahəti üçün istifadə edilir. Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının xidmətində olan turizm, sanatoriya və istirahət ocaqlarının 70%-də 8500-ə yaxın məcburi köçkün və qaçqın yaşayır. “Şuşa” və “İstisu” sanatoriyaları erməni təcavüzkarları tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə qalmışdır. Azərbaycan həmkarlar ittifaqlarının “Kurort” Səhmdar Cəmiyyətinə 2,2 milyard manatdan artıq ziyan dəymişdir. Cəmiyyət hazırda çarpayı fondunun yalnız 20%-dən istifadə edir. Təbii ki, belə bir vəziyyət daha çox işçinin istirahət və müalicələrinə mənfi təsir etmiş olur. Bunu nəzərə alan sahə həmkarlar ittifaqları çıxış yolunu maliyyə vəsaitlərindən qənaət hesabına öz işçiləri üçün istirahət zonaları yaradılmasında görürlər. Son illər Rabitə, Dəmiryolu və Dövlət İdarələri və İctimai Xidmət İşçiləri HİRK-ləri Nabranda öz işçiləri üçün istirahət mərkəzləri tikib istifadəyə vermişlər. Hazırda bu mərkəzlərdə yüzlərlə işçi istirahət edir. Təhsil İşçiləri Azad HİRK-nin tikintisinə başladığı istirahət və müalicə mərkəzinin bu yaxınlarda istifadəyə verəcəyi gözlənilir.

Səhiyyə və Elektroenergetika və Elektrotexnika Sənayesi İşçilərinin HİRK-ləri isə bu istiqamətlə fəaliyyətə başlamışlar. Göründüyü kimi biz bütün ehtiyatlardan istifadə etməklə çalışırıq ki, daha çox işçi istirahət və müalicələrini həyata keçirə bilsinlər.

- Görülən işlər nəticəsində Azərbaycan cəmiyyətində həmkarlar ittifaqlarının nüfuzu getdikcə artmaqdadır. Həmkarlar ittifaqlarında ölkəmizin aparıcı qüvvəsi olan on minlərlə gənc də birləşib. Ümumiyyətlə, bu mənada cəmiyyətin bu təşkilata etimadını şərtləndirən amillər nədən ibarətdir?

- AHİK işləyən və təhsil alan gənclərin hüquq və mənafelərinin qorunmasına diqqətlə yanaşır.

Gənclərin sahibkarlıq fəaliyyətinin dəstəklənməsi, peşə hazırlığının artırılması, məşğulluğun təmin edilməsinə kömək göstərilməsi, onların hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi, sağlamlaşdırılması, asudə vaxtlarının təşkili və s. məsələlər ön plana çəkilmişdir.

Gənclərin hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsində həmkarlar ittifaqları təşkilatlarının rolu artmaqdadır. Bu sahədə yaxşı ənənələr yaranmışdır. AHİK-in nəzdində 1994-cü ildə Respublika Silahlı Qüvvələrinə hamilik köməyi üzrə Mərkəzi Əlaqələndirmə Şurası yaradılmışdır. C.Naxçıvanski adına Hərbi Liseyin əlaçı tələbələri AHİK-in diplomu və qiymətli hədiyyələri ilə mükafatlandırılırlar. Hərbi hissələrin şəxsi heyətlərinə mədəni hamilik ilboyu davam etdirilir.

Təhsildə fərqlənən ali və orta məktəb tələbələri üçün Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı, Dövlət İdarələri və İctimai Xidmət və Su Təsərrüfatı İşçilərinin həmkarlar İttifaqları təqaüdlər təsis etmişdir. Ümumilikdə 120 nəfərdən çox gəncə il ərzində 45360 manat təqaüd verilir.

Prezident İlham Əliyevin imzaladığı “Azərbaycan Gəncliyi 2011-2015-ci illərdə” Dövlət Proqramı Azərbaycanda gənclər siyasətini daha da inkişaf etdirmək, gənclərin menecment sahəsində fəal iştirakına şərait yaratmaq, gənc mütəxəssislərin işlə təminatını və digər sosial-iqtisadi problemlərini həll etmək yolunda çox uğurlu addımdır.

2011-ci ilin mayında sahə həmkarlar ittifaqının gənclər şuralarının üzvləri ilə AHİK-də keçirilmiş toplantıda bu proqrama gənclərin sosial problemlərinin həllinə kömək göstərə biləcək təkliflər irəli sürülmüş, müvafiq qurumlara təqdim edilmişdir. Nəticədə həmin təkliflərin əksəriyyəti proqramda öz əksini tapmışdır.

Gənclər arasında bədən tərbiyəsinin kütləvi hal almasına, yüksək səviyyəli idmançıların hazırlanmasına həmkarlar ittifaqları xüsusi diqqət yetirir. Bu gün respublikada Hİ təşkilatları sistemi üzrə 1041 bədən tərbiyəsi kollektivində 300 minə yaxın həmkarlar ittifaqı üzvü və onların ailə üzvləri sağlamlığını möhkəmləndirir.

Həmkarlar ittifaqlarının vəsaitləri hesabına Naxçıvanda idman mədəniyyət kompleksi, Dövlət İdarələri və İctimai Xidmət İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsi isə Saatlıda idman kompleksi və digər obyektlər inşa etmişlər. Bu işlərin daha da genişləndirilməsi nəzərdə tutulur.

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası, Təhsil, Gənclər və İdman nazirlikləri, Milli Olimpiya Komitəsi birlikdə Respublika spartakiadası keçirir. Kütləvi idman tədbirinə çevrilmiş bu spartakiadanın təşəbbüskarı hələ 1997-ci ildə Ümummilli liderimiz olmuşdu. Kompleks idman yarışlarında hər il 50 min nəfərə yaxın adam iştirak edir. Son üç ildə Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının xətti ilə 21 sahə həmkarlar ittifaqını əhatə edən 2 idman spartakiadası keçirilmişdir. Spartakiadalarda 1576 idmançı öz bacarığını göstərmişdir.

Həmkarlar İttifaqları İdman Təşkilatlarının idmançıları milli yığma komandalarımızın heyətində dünya, qitə yarışlarında və rəsmi beynəlxalq turnirlərdə yüksək nəticələr göstərərək 214 medal qazanmışlar.

Bu gün bizim üçün gənc nəslin pis vərdişlərdən çəkindirilməsi, onların vətənpərvərlik tərbiyəsinin daha da gücləndirilməsi, məşğulluğunun təmin edilməsi, sosial problemlərinin həlli, yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan gənclərin həmkarlar ittifaqı sıralarına cəlbi və onların həmkarlar ittifaqlarının fəaliyyətində özünəməxsus yer tutması çox vacibdir. Son statistik göstəricilərə görə həmkarlar ittifaqları sıralarında 294.178 gənc birləşmişdir ki, bunların da 149.904 nəfəri oğlan, 144.274 nəfərini isə qızlar təşkil edir.

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları gənclərin asudə vaxtlarının səmərəli təşkilinə diqqət yetirir. Bu məqsədlə müxtəlif musiqi festivallarının, idman yarışlarının keçirilməsi diqqətdə saxlanılır. Narkomaniyanın “faciə gətirən bəla” olduğunu bildirən və cavab mexanizmlərinin tətbiqi üzrə tövsiyələr nəzərdə tutan sənədlər hazırlanıb gənclər arasında yayılır.

Gənclərin təşkilatlanması məqsədilə 2004-cü ilin noyabr ayında AHİK-də Gənclər Şurası yaradılmışdır. Hal-hazırda sahə həmkarlar ittifaqlarının böyük əksəriyyətində Gənclər Şuraları fəaliyyət göstərir və gənclərlə mütəmadi iş aparılır. Əsas məqsədimiz gənclərə həmkarlar ittifaqı işinin üsul və metodlarını öyrətmək, həmkarlar ittifaqı liderlərinin yeni nəslini yetişdirmək və bütün səviyyəli seçkili həmkarlar ittifaqları orqanlarında fəal iştiraklarını təmin etməkdən ibarətdir. Sahə tarif sazişlərində gənclərin sosial-əmək hüquqlarının müdafiəsi məsələləri üzrə xüsusi bölmələrin ayrılmasına nail olunur, onların yerinə yetirilməsinə nəzarət də həyata keçirilir.

Bu gün, gənclərin fəal iştirakı olmadan və onların problemlərini həll etmədən həmkarlar ittifaqı hərəkatının müasirləşməsi qeyri - mümkündür və bunun üçün aparılan işlərin forma və metodlarını daha da təkmilləşdirmək, gənc həmkarlar ittifaqı üzvünü layiqli lider kimi yetişdirmək və həmkarlar ittifaqları sıralarında görkəmli yer tutmasına nail olmaq mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Yeni Azərbaycan.-2012.-5 iyul.-S.6.