Bakı Avropanın iri şəhərləri ilə rəqabət apara biləcək dərəcədə gözəldir

Estoniyalı jurnalist: Azərbaycanı tipik bir Şərq ölkəsi kimi təsəvvür edirdim, sən demə, bura Avropanın tam mərkəzi imiş

Bu ilin mayında Avropanın nüfuzlu musiqi yarışması olan “Eurovision-2012” mahnı müsabiqəsinin Bakıda uğurla keçirilməsi xaricdə ölkəmizə olan marağı daha da artırdı. Müsabiqədən sonra bir sıra ölkələrin KİV nümayəndələri, eləcə də, dünyanın aparıcı telekanallarının təmsilçiləri ölkəmizə gələrək Azərbaycan haqda, onun mədəniyyəti, zəngin musiqisi və mətbəxi, görməli yerləri və tarixi abidələri barədə silsilə reportajlar hazırlayıb öz ölkələrində nümayiş etdirdilər. Müsabiqədən xeyli müddət keçməsinə baxmayaraq, bu proses indinin özündə də davam etməkdədir. Bu günlərdə ölkəmizdə səfərdə olan Estoniyanın “Radio 4 “(www.R4.ee) radiostansiyasının redaktoru Dina Treial (Prusakova) “Yeni Azərbaycan” qəzetinin qonağı olub və Azərbaycan, paytaxt Bakı, xalqımızın qonaqpərvərliyi haqda təəssüratlarını bizimlə bölüşüb.

-Dina xanım, Bakıya xoş gəlmişsiniz. Əvvəlcə oxucularımıza özünüzü təqdim edərdiniz.

-Mən Estoniyanın Milli Teleradio Korporasiyasına daxil olan “Radio 4” radiostansiyasında redaktor vəzifəsində çalışıram. 1993-cü ildən fəaliyyət göstərən radiomuz, əsasən, Baltikyanı ölkələrdə yaşayan rusdilli auditoriya üçün nəzərdə tutulan proqramlarla hər gün dinləyicilərin görüşünə gəlir. Kollektivimiz təcrübəli kadrlardan ibarətdir, onların arasında ən gənci elə mənəm. Avropa Şurası ilə gözəl əməkdaşlığımız var, uzun müddətdir ki, birgə layihələr hazırlayırıq. Xatırladım ki, radiomuzda, böyük heyətdə xəbərlər redaksiyası fəaliyyət göstərir. Hər saatın tamamında ən operativ xəbərlərlə dinləyicilərin görüşünə gəlirik. Əməkdaşlarımız daha çox hadisə yerindən canlı reportajlar hazırlamağa üstünlük verirlər. Odur ki, tez-tez qonşu dövlətlərə, eləcə də, Ukrayna, Belarus, Fransa, İsveçrəyə ezam olunurlar. Həmin ölkələrdəki dünya şöhrətli incəsənət xadimləri, siyasətçilər, yaxud biznesmenlər, dünya kino ulduzlarından eksklüziv müsahibələr hazırlayırıq. Yaxud da müxtəlif beynəlxalq tədbirlərdən, festivallardan canlı yayımlar hazırlayırıq. Bu ilin ən möhtəşəm beynəlxalq layihələrindən biri də, sözsüz ki, Azərbaycan paytaxtında keçirilən “Eurovision” musiqi müsabiqəsi idi. Beləliklə, günlərin birində redaksiyadan mənə dedilər ki, hazırlaş, Bakıya gedəcəksən.

-Demək, bu, sizin Bakıya artıq ikinci gəlişinizdir?

-Bəli, ilk dəfə bu gözəl şəhərə may ayında, “Eurovision-2012” mahnı müsabiqəsini işıqlandırmaq üçün gəlmişdim. Bəribaşdan deyim ki, o zaman paytaxtınız məndə təkrarolunmaz xoş təəssüratlar oyatdı. Belə ki, sözün doğrusu, şəhəriniz haqda çox da geniş təsəvvürlərim yox idi. Amma təqribən düşünürdüm ki, Azərbaycan, hadarasa, həm Avropa, həm də Şərq mədəniyyətini özündə cəmləşdirən orta səviyyəli bir ölkədir. Daha çox incəsənət xadimləriniz, məşhur bəstəkarlar və müğənniləriniz haqda məlumatlarım var idi. Bir də bilirdim ki, Sovet illərində çox məşhur olan “Brilyant əl” kinokomediyası Bakıda çəkilib. Filmdən Bakı tipik kiçik bir Şərq ölkəsi şəhəri- çox da hündür olmayan binalardan ibarət bir şəhər kimi yadımda qalmışdı. Fikirləşirdim ki, indi şəhərin küçələrində kişilər Misir, yaxud Pakistandakı kimi uzun paltarlarda, qadınlar isə, digər müsəlman ölkələrində olduğu kimi, üzüqapalı -hicabda gəzirlər. Təyyarəmiz hava limanında yerə enərkən, ölkəniz haqda təsəvvürlərim tamamilə dəyişdi. Mehmanxanaya gələrkən yolboyu geniş küçələrə, bu küçələrdə şütüyən xarici ölkə istehsalı olan bahalı avtomobillərə, sayrışan işıqlara qərq olmuş Bakının gözəl mənzərəsinə baxdıqca həm sevinir, həm də dərindən köks ötürürdüm ki, niyə indiyədək bu şəhərdə olmamışam. Xatırlayırsınızsa, jurnalistlər Bakıya müsabiqə başlamazdan bir həftə öncə gəlmişdilər. Boş vaxtlarımızda şəhəri gəzirdik. Hündür göydələnlər, əzəmətli binalar, yaraşıqlı park və xiyabanlar, dənizkənarı bulvar, bütün gördüklərim Bakının əsl Avropa şəhəri olmasından xəbər verirdi. Deyərdim ki, hətta Bakı Avropanın iri şəhərləri ilə rəqabət apara biləcək qədər yaraşıqlı bir şəhərdir. Burada özünü lap Avropanın mərkəzində hiss edirsən. İnsanları xoşxasiyyətli və mehribandır, səninlə bir neçə dildə sərbəst ünsiyyət qururlar, geyimlərinizə isə söz öla bilməz. Avropasayağı, özü də ən son dəbə uyğun geyimlərdəki insanlar bir-birindən yaraşıqlıdırlar. Düşünürdüm ki, küçədə gəzərkən, əcnəbi olduğumuzu bilib, oğlanlar bizə söz atacaqlar. Buradakı insanların tolerantlığına heyran olmuşdum, necə də gözəl insanlarınız var. Bir sözlə, Azərbaycan paytaxtı məndə bir ömrə yetəcək qədər xoş təəssüratlar oyatdı. Odur ki, qərara gəldim ki, “Eurovision” bitəndən sonra, bu xalq, bu ölkə ilə yaxından tanış olmaq üçün mütləq təkrar Azərbaycana gələcəyəm. Bax, görürsünüzmü, yenidən Azərbaycandayam.

-Bəs “Eurovision-2012” mahnı müsabiqəsinin təşkili, eləcə də, keçirilməsini necə qiymətləndirirsiniz?

-Doğrudur, indiyədək “Eurovision” müsabiqələrinin canlı iştirakçısı olmamışam. Yalnız televiziya vasitəsi ilə izləmişəm. Bu il isə müsabiqəni yaxından izləmək, onun iştirakçısına çevrilmək mənə də qismət oldu. Amma mətbuat mərkəzində digər ölkələrdən olan jurnalistlər belə söyləyirdilər ki, 57-ci dəfə keçirilən “Eurovision” müsabiqəsinin tarixində hələ indiyədək belə bir şey olmayıb. Bakı, həm müsabiqənin yüksək səviyyədə təşkili və keçirilməsi, həm də jurnalistlər üçün yaradılan belə komfort şəraitə görə müsabiqənin tarixində bir ilkə imza atdı. Mən hələ “Baku Chrystal Hall”un qısa bir zamanda tikilməsini demirəm. Müsabiqədən əvvəl belə söhbətlər gəzirdi ki, sarayın tikintisini başa çatdırmaq mümkün olmayacaq. Amma Azərbaycan, nəinki bu nəhəng sarayın tikintisini vaxtında başa çatdırdı, eyni zamanda, sarayda quraşdırılan möhtəşəm səhnə indiyədək “Eurovision” yarışmalarının keçirildiyi ən böyük səhnə oldu. Bundan əlavə, müsabiqənin açılış mərasimində göstərilən şoular, deyərdim ki, ən mükəmməl səviyyədə hazırlanmışdı. Bir sözlə, Azərbaycan öz incəsənətini, zəngin musiqisini layiqli şəkildə Avropa tamaşaçısına təqdim edə bildi. Eyni zamanda, ölkənin imicinə müsbət xallar da yaza bildi. Hesab edirəm ki, Bakıda təşkil olunan “Eurovision-2012” hələ uzun illər bu müsabiqənin təşkilatçıları üçün örnək olaraq qalacaq. Həmçinin, bu, avropalı mütəxəssislər üçün başlıca müzakirə mövzularından biri olacaq. Daha iki məqamı xüsusi vurğulamaq istəyirəm. Bilirsiniz ki, müasir zamanda, jurnalistin birinci “silahı” internetdir. Hazırladığın reportajı, yaxud yazdığın materialı operativ şəkildə ötürmək üçün bu bizə hava-su kimi lazımdır. Digər ölkələrdən olan həmkarlarım da etiraf edirdilər ki, bu baxımdan mətbuat mərkəzində bizim üçün ideal bir şərait yaradılmışdı- bu məsələ çox yüksək peşəkarlıqla həll edilmişdi. Və nəhayət, müsabiqə iştirakçılarının və qonaqların təhlükəsizlik məsələlərinə də toxunmaq istərdim. Əvvəlki müsabiqələrdə iştirak etmiş jurnalistlərin də qeyd etdiyi kimi, təhlükəsizlik məsələləri indiyədək məhz Bakıda ən yüksək şəkildə təşkil olunub. Müsabiqə iştirakçısı olan hər bir ölkə üçün ayrıca komfortlu avtobuslar ayrılmışdı, qonaqlar onlara təhkim olunmuş xüsusi bələdçilərin və təhlükəsizlik xidməti əməkdaşlarının müşayiəti ilə istədikləri ünvana-şəhərin görməli yerlərinə səyahət edə bilirdilər. Bütün bunlar, sözsüz ki, Azərbaycanın adına müsbət dividendlər gətirən amillərdir.

-Dediniz ki, Azərbaycanla, onun xalqı, mədəniyyəti ilə yaxından tanış olmaq üçün təkrar Bakıya gəlməyə qərar verdiniz. Bəlkə, burada reallaşdırmaq istədiyiniz layihələrdən danışaq?

- Öncə ondan başlayım ki, bu səfəri təşkil etdikləri üçün Beynəlxalq Diaspora Mərkəzinin rəhbərliyinə minnətdarlığımı bildirirəm. İstək bizdən olsa da, bilirsiniz ki, tərəfdaş olmasa, hər hansı bir layihə reallaşa bilməz. İkincisi isə, sözün düzünü deyəcəyəm, bu gün Estoniya ictimaiyyətində Azərbaycan haqda məlumatlar çox azdır. Amma “qonşularınız”, maşallah, əllərinə fürsət keçən kimi eston mətbuatında Azərbaycanın əleyhinə bir tozanaq, haray-qışqırıq qaldırırlar ki, gəl görəsən. Bakıda olduğum müddətdə planlaşdırırıq ki, bir sıra rəsmilərlə görüşüb, Azərbaycanın ağrılı yeri olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi haqda onların fikirlərini öyrənim. Bilirsiniz, bu, eston ictimaiyyəti üçün bir yenilik olacaq. Dinləyici məlumatı ilk mənbədən alanda daha inandırıcı olur. Burada olduğum müddətdə, həmçinin, Quba rayonundakı soyqırımı məzarlığından, Tərtər rayonunda məskunlaşan Xocalı rayonundan olan məcburi köçkünlərə baş çəkib oradan canlı reportajlar hazırlamaq niyyətindəyəm. Həmçinin, sərhəd bölgəsinə də səfər etmək planım var. Burada görəcək işlərimiz çoxdur, qismət olsa, inşallah, hamısını çatdıraram.

-Deyirsiz ki, Estoniya ictimaiyyətində Azərbaycan haqda məlumatlar azdır. Bildiyim qədər Tallində Azərbaycan cəmiyyəti çox aktiv fəaliyyət göstərir. Hətta sizin parlamentdə azərbaycanlı deputat belə var.

-Bütün sadaladıqlarınız doğrudur. Estoniyada Azərbaycan Milli Mədəniyyət cəmiyyəti var, onlar aktiv fəaliyyət göstərirlər. Həmyerliniz Eldar Əfəndiyev Estoniya parlamentinin çox aktiv üzvlərindən biridir. Diaspora üzvləri hər il toplaşaraq müxtəlif milli bayramlarınızı qeyd edirlər, qonaqları milli mətbəx nümunələri ilə tanış edirlər. Həmçinin, anım mərasimləri keçirirlər, eston mətbuatında çıxışlar edirlər. Bundan əlavə, Azərbaycan-Estoniya Ticarət Palatasının həmsədri Yana Krimpe və Avropa parlamentində Estoniyanı təmsil edən deputat Kristina Ojuland, hansı ki, parlamentin vitse-spikeri olan zaman dəfələrlə ölkənizdə səfərdə olub, onlar da mütəmadi olaraq Azərbaycanla əməkdaşlıq barədə dinləyicilərə məlumatlar verirlər. Həmçinin, Estoniyadakı Azərbaycan diasporunun sədri Niyazi Hacıyev də tez-tez qonağımız olur. Bax, ictimaiyyət bunu, birtərəfli mövqe kimi qəbul edir. Amma əgər sənin ölkənin jurnalisti gedib hansısa ölkədən material hazırlayırsa, o, daha yaxşı qəbul olunur. Burada bir haşiyə çıxmaq istəyirəm. Estoniyada hansısa dövlət tədbiri keçirilirdi. Tədbirdə bizim keçmiş prezident Arnold Ruutel də iştirak edirdi. Tədbir başa çatdıqdan sonra müxtəlif ölkələrdən olan jurnalistlər prezidentə suallar verirdilər. Növbə mənə çatanda. Təbii, eston dilində sualımı verdim. Amma prezident əvvəlcə diqqətlə üzümə baxdı, qarayanız olduğumu görüb məni Azərbaycan jurnalisti kimi qəbul etdi və iki ölkə arasında əlaqələrin inkişafından danışmağa başladı. Bu hadisə, bizim redaksiyada sonradan lətifəyə çevrildi. Azərbaycandan söhbət düşəndə hamı mənə tərəf baxıb gülürdü. Bunun digər bir səbəbi də odur ki, həqiqətən sizin dövlət bayrağınız çox gözəldir və o hazırda mənim iş masamın üstündədir. Bax, görürsüz, bəlkə də bunlar təsadüfdür, bir-birinin ardınca baş verir - “Eurovision” məsələsi çıxanda da ən gənc kadr kimi mənim namizədliyim üzərində dayandılar. Demək, bu, bir qismətdir. Gərək mən də bundan belə Azərbaycan üçün lobbiçilik edəm (gülür).

-Artıq Azərbaycanda bir dəfə olmusunuz, yerli mətbuatı izləmək şansınız olub. Bəs Azərbaycanda KİV-in durumu, yaxud söz azadlığının vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz?

-Bakıda olduğum ilk səfərimdə yerli mətbuatla az-çox tanış ola bilmişdim. “Eurovision” mətbuat mərkəzində olarkan Azərbaycandan olan jurnalistlərlə təmaslarım olurdu. Onların söylədiklərindən belə qənaətə gəlirdim ki, burada, bir çox postsovet ölkələri ilə müqayisədə mətbuat daha azaddır. İstənilən şəxs istənilən sayda KİV təsis edə bilər. Bildiyim qədər, sizdə informasiya saytlarına, eləcə də, elektron TV-lərin fəaliyyətinə də heç bir qadağa yoxdur. O barədə də eşitmişdim ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev özü demokratik fikirli dövlət başçısıdır və ölkədə demokratik institutların bərqarar olması üçün səylərini əsirgəmir. Bütün bunlar ölkənin beynəlxalq imicinə müsbət təsir göstərən amillərdir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan bu sahədə bir çox MDB, eləcə də, Şərqi Avropa ölkələri üçün örnək ola blər.

-Səmimi söhbət üçün təşəkkür edirik, sizə işlərinizdə uğurlar arzulayırıq.

-Sağ olun.

Səlim Loğmanoğlu

Yeni Azərbaycan.- 2012.- 8 sentyabr.- S.7.