“Heydər Əliyev irsi və multikultural dəyərlər”

Yeni Azərbaycan Partiyasının təşkilatçılığı ilə Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümü münasibətilə bu mövzuda konfrans keçirilib

Mayın 7-də Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) təşkilatçılığı ilə Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş “Heydər Əliyev irsi və multikultural dəyərlər” mövzusunda konfrans keçirilib. Konfrans çərçivəsində, həmçinin “Heydər Əliyev irsi və multikultural dəyərlər” kitabının təqdimatı olub. Konfrans iştirakçıları əvvəlcə Fəxri xiyabana gələrək xalqımızın Ümummilli lideri, müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu Heydər Əliyevin xatirəsini ehtiramla yad edib, məzarı önünə əklil qoyublar.

Görkəmli oftalmoloq alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın da xatirəsi yad olunub, məzarı üzərinə gül dəstələri düzülüb.

Sayca XIII olan konfransda partiyanın rəhbərliyi və üzvləri, dövlət və hökumət rəsmiləri, Milli Məclisin deputatları, ölkəmizdə fəaliyyət göstərən dini icmaların rəhbərləri və digər şəxslər iştirak ediblər.

Yeni Azərbaycan Partiyası Sədrinin müavini - İcra katibi, Baş nazirin müavini Əli Əhmədov konfransı giriş sözü ilə açaraq Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısında misilsiz xidmətlərindən danışıb, dahi rəhbərin anadan olmasının 93-cü ildönümünün respublikamızda və ölkəmizdən kənarda dərin hörmət və ehtiramla geniş qeyd olunduğunu vurğulayıb. O bildirib ki, Ulu öndər Heydər Əliyevin doğum gününün yüksək coşqu ilə qeyd olunması Azərbaycan xalqının dahi şəxsiyyətin ölkəmiz qarşısında xidmətlərinə verdiyi yüksək qiymətin, Onun xatirəsinə hörmət və ehtiramının təzahürüdür. Azərbaycan xalqı hər zaman Heydər Əliyevin əziz xatirəsini ehtiramla yad edəcək.

Əli Əhmədov konfransın multikulturalizm mövzusuna həsr olunmasının əsas səbəbi kimi Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2016-cı ilin Azərbaycanda elan edilən “Multikulturalizm ili”nə töhfə vermək olduğunu göstərib. O, ikinci səbəb kimi Azərbaycanda tolerantlığı dövlət siyasətinə çevirən Ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəmizdə multikulturalizmin inkişafı sahəsində xidmətlərinin dərindən öyrənilməsi olduğunu qeyd edib. Baş nazirin müavini deyib ki, Ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi azərbaycançılıq məfkurəsi özündə multikulturalizm və tolerantlıq ideyasını əks etdirir. Qeyd edib ki, dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev tolerantlığı və multikulturalizmi cəmiyyətin monolitliyini, möhkəmliyini şərtləndirən ən vacib amil kimi görürdü.

Uzun illər ərzində müxtəlif dinlərin və mədəniyyətlərin nümayəndələrinin ölkəmizdə dinc və qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşadığını deyən YAP Sədrinin müavini bildirib ki, Azərbaycanda xristian, yəhudi və digər icmaların mövcud olması, onlar üçün əlverişli şəraitin yaradılması bunun əyani göstəricisidir: “Bu gün Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında multikulturalizmə böyük önəm verilir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin müdrikliyi nəticəsində multikulturalizm Azərbaycanda dövlət siyasəti elan olunub və bu kurs bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən də uğurla davam və inkişaf etdirilir. Məhz Azərbaycanda multikulturalizm tarixən həyat tərzi olub və bu ənənələr bu gün də yaşamaqdadır. Multikulturalizm, eyni zamanda, Azərbaycan cəmiyyətinin dünyaya özünü tanıtdırmaq rəmzidir”.

Əli Əhmədov bildirib ki, yüzilliklər boyu mədəniyyətlərin və dinlərin münasibətləri aktuallığını itirməmiş, xalqların fəlsəfi görüşlərini, dünyabaxışlarını, hiss və ehtiraslarını təyin edən ictimai hadisə kimi dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Onun sözlərinə görə, dövlətlər və millətlər arasında əlaqə və münasibətləri müəyyənləşdirən başlıca amillərin təbiətində köklü dəyişikliklər baş verməsinə baxmayaraq, dinlər və mədəniyyətlərarası dialoq ictimai müzakirələrin və siyasi proseslərin ümumi istiqamətinə təsir göstərmək imkanlarını saxlamaqdadır. Əli Əhmədov qeyd edib ki, dövrümüzün ümumi sivilizasiya mənzərəsinə öz möhürünü vuracağına böyük ümidlər bəslənilən bu fenomen bəşəriyyətə “multikulturalizm” adı ilə təqdim edilir: “Son illər ərzində dünyada regional münaqişələrin artması, bir çox Avropa ölkələrində ifrat milliyyətçilik hərəkatlarının güclənməsi multikulturalizmin gələcəyinə baxışlarda optimizmin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına gətirib çıxarmışdır. Dini tolerantlıq və sivilizasiyalararası münasibətlərdə Azərbaycanın nümunəsinin və ölkə rəhbərliyinin qəti siyasi mövqeyinin multikulturalizmin taleyi ilə bağlı məyusluğun aradan qalxmasına ciddi təkan verəcəyi şübhə doğurmur. Bu baxımdan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2016-cı ilin “Multikulturalizm ili” elan edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Prezident İlham Əliyevin daxili siyasi xəttində multikulturalizmə xüsusi həssaslıq nümayiş etdirilməsinin Azərbaycan dövlətinin tolerant dəyərlərə dərin sədaqətindən irəli gəldiyini söyləsək, yəqin ki, həqiqəti ifadə etmiş olarıq. Bu siyasətin Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan bünövrəsi ölkədəki bütün dinlərə və mədəniyyətlərə hörmətlə yanaşılması, onların bərabər inkişafı üçün hər cür imkanların yaradılması kimi dəyərlərə istinad edir”.

Baş nazirin müavini bildirib ki, azərbaycançılıq ideologiyası ayrı-ayrı dinlərin və sivilizasiyaların nümayəndələrinin vahid cəmiyyətdə və dövlətdə bərabər hüquqlar şəraitində yaşamasını, dini etiqad azadlığını təmin edən dünyagörüşü kimi qəbul edilir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda multikulturalizmin bərqərar olub inkişaf etdirilməsinə obyektiv səbəblərin mövcudluğu mühüm rol oynamış və oynamaqdadır: “Müxtəlif dinlərin və sivilizasiyaların vahid məkanda yaşaması cəmiyyətimizin aparıcı dəyərləri sırasında daim əhəmiyyətli yer tutmuşdur. Burada ayrı-ayrı dinlərin, dillərin və mədəniyyətlərin yaşamasına hər hansı məhdudiyyətlər qoyulmamış, əksinə bütün imkanlar təmin edilmişdir. Azərbaycanın malik olduğu unikal coğrafi-mədəni mühiti haqqında bəhs olunan multikultural dəyərlər sisteminin formalaşmasına əlavə təkan vermiş, Qərblə Şərqin, Asiya ilə Avropanın, İslam mədəniyyəti ilə digər dinlərin qovuşduğu coğrafiya missiyasını əsrlər boyu ləyaqətlə daşımışdır. Bunun sayəsində tolerantlıq, dini dözümlülük azərbaycanlıların dünyagörüşünün ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmiş, cəmiyyətin zəngin mənəvi koloritini formalaşdırmışdır”.

YAP Sədrinin müavini qeyd edib ki, Azərbaycan öz müstəqilliyinə qovuşduqdan sonra ilk illərdə milli dövlətçiliyin yarana bilməməsi həm də lazımi təməl prinsiplərinin olmaması ilə izah edilməlidir. Onun sözlərinə görə, gənc, müstəqil Azərbaycan dövlətinin təməl prinsiplərinin müəyyən edilməsi də, həmin prinsiplər əsasında yeni dövlətin qurulması da Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin müstəsna xidməti kimi tariximizə yazılmış oldu.

Əli Əhmədov bildirib ki, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin elan olunması cəmiyyətdə bir sıra qorxulu meyillərin tüğyan etdiyi dövrə təsadüf edirdi. Belə təhlükəli meyillərdən biri “suverenlik paradı” adını almış yanlış müstəqillik dünyagörüşünə əsaslanan separatçılıq hərəkatı idi. Hər hansı obyektiv əsas və səbəb olmasa da, separatçılıq Azərbaycandan yan keçməmişdi. Onun sözlərinə görə, hakimiyyətdə təmsil olunanların dardüşüncəliliyi və siyasi prosesləri düzgün qiymətləndirə bilməmələri həmin meyillərin genişlənməsinə və təhlükəli parametrlər kəsb etməsinə bir növ zəmin hazırlayırdı. Cəmiyyətə birlik və monolitlik naminə ümumi birləşdirici ideya təqdim edilməmişdi ki, bundan da separatçılar ustalıqla qidalanırdılar. “Heydər Əliyevin tarixi qayıdışı müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyinin yaradılması sahəsində möhtəşəm siyasətin həyata keçirilməsinin başlanğıcı oldu. Onun rəhbərliyi altında həyata keçirilən çoxşaxəli layihələr sırasında cəmiyyətin tolerantlıq kimi təməl prinsipinin formalaşdırılması ayrıca qeyd olunmağa layiqdir. Heydər Əliyevin dövlət quruculuğu strategiyasında tolerantlıq cəmiyyətin birliyi və monolitliyinin təmin edilməsinin fundamental əsası olmaqla yanaşı, eyni zamanda onun müasir dəyərlər sistemini mənimsəməsinin, müasir imicinin bərqərar olmasının mühüm parametri qismində çıxış edir. Heydər Əliyev Ona xas olan müdriklik və uzaqgörənliklə başa düşürdü ki, Azərbaycan kimi tarixən çoxmillətli və çoxkonfessiyalı milli-mənəvi struktura malik olan ölkənin həyat qabiliyyəti onun milli və dini dözümlülük xarakterindən bilavasitə asılıdır. Vaxtilə cəmiyyətə “xalqlar dostluğu”, “beynəlmiləlçilik” adları ilə təqdim olunan dini-etnik-mənəvi hadisə yenicə qurulan müstəqil dövlətin təməl prinsiplərindən biri kimi, lakin mahiyyətcə fərqli ideya formasında təqdim edilirdi. Tolerantlıq şəraitində istənilən dini və ya etnik birliyin nümayəndəsi öz kimliyi zəminində inkişaf etmək, cəmiyyətə daşıdığı milli və dini dəyərləri sistemi ilə birlikdə töhfə vermək, özünəməxsusluğunu qoruyub saxlamaq imkanlarına sahibdir. Bu imkanlar, hər şeydən əvvəl, Ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında hazırlanan Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında tanınmışdır. Əsas Qanunun 25-ci maddəsində qeyd olunur: “Dövlət irqindən, milliyyətindən, dinindən, dilindən... asılı olmayaraq hər kəsin hüquq və azadlıqlarının bərabərliyinə təminat verir. İnsan və vətəndaş hüquqlarını və azadlıqlarını irqi, milli, dini... mənsubiyyətinə görə məhdudlaşdırmaq qadağandır”. Qeyd etmək önəmlidir ki, multikulturalizm anlayışı yalnız Azərbaycan vətəndaşlarının konstitusion hüquqlarının bərabərliyi ilə kifayətlənmir. Cəmiyyətdə qərarlaşmış dəyərlər sistemi, müxtəlif mədəniyyətlərin mövcudluğu və inkişafı üçün rəsmi siyasət səviyyəsi ilə yanaşı, insanlararası münasibətlər müstəvisində əlverişli mühitin təmin edilməsi də, öz növbəsində, multikulturalizmin fundamental şərtləri sırasında yer tutmaqdadır”, - deyə YAP Sədrinin müavini vurğulayıb.

Əli Əhmədov qeyd edib ki, Ulu öndər Heydər Əliyevin multikulturalizm sahəsində baxışları ən ümumi şəkildə Onun müstəqil Azərbaycan dövlətinin quruculuğu konsepsiyasının təməl prinsiplərindən hesab olunan azərbaycançılıq ideologiyası kontekstində nəzərdən keçirilə bilər. Azərbaycançılıq cəmiyyətin mədəni, dini, etnik rəngarəngliyi zəminində vahid milli-siyasi toplumun formalaşmasını nəzərdə tutur. Bu ideologiya müxtəlif mədəniyyətlərin birgə yaşamasını nəinki mümkün sayır, habelə onu müasir cəmiyyətin ayrılmaz mənəvi xüsusiyyəti hesab edir. Əli Əhmədov bildirib ki, azərbaycançılıq müstəqil dövlət maraqları naminə və çərçivəsində fərqli sivilizasiyaların, dinlərin və etnik birliklərin öz xüsusiyyətlərini saxlamaqla vahid tam kimi çıxış etməsi anlamında qavranılır. Bu halda, müxtəliflik cəmiyyətin kamilliyini, dövlətin isə gücünü və qüdrətini ifadə edir. Azərbaycanın müstəqil dövlət quruculuğunda tolerantlıq, sivilizasiyalararası dialoq amilinin mühüm rol oynadığını söyləmək üçün kifayət qədər əsaslar mövcuddur. “Hazırda multikulturalizm adını almış sosial hadisə Azərbaycanın təkcə tarixi ənənəsi və milli-mənəvi xüsusiyyəti deyil, həm də ölkəmizdə milli dövlət quruculuğunun və müasir cəmiyyətin formalaşmasının fundamental-təməl prinsiplərindən biridir. Bu mənada, Ümummilli lider Heydər Əliyevin yaratdığı müasir Azərbaycanı, habelə onun inkişafını və təkmilləşməsini multikulturalizm kimi mədəni və mənəvi dəyərdən ayrılıqda təsəvvür etmək qeyri-mümkündür”, - deyə Əli Əhmədov vurğulayıb.

“Multikulturalizm Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan cəmiyyətinin formalaşmış modelinə yeni çalarlarla daxil edilmiş mədəni-mənəvi dəyərdir. Prezident İlham Əliyevin baxışları kontekstində multikulturalizm Azərbaycan cəmiyyətinin təbiətini, dəyərlər sistemini, dünya birliyinə inteqrasiya istəklərini bütün çılpaqlığı ilə dərk etməkdə açar rolunu oynayır. Müasir Azərbaycan cəmiyyətində multikulturalizm onun mədəniyyətinin təbiətindən irəli gəlir”, - deyən Əli Əhmədov bildirib ki, Azərbaycan mədəniyyəti və bu mədəni dəyərlər əsasında qərar tutan cəmiyyət təcridlikdən uzaq olması ilə seçilir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan torpaqlarının təxminən 20 faizinin Ermənistan işğalçı qüvvələri tərəfindən zəbt olunmasına, işğalın 25 ildən çox davam etməsinə, on minlərlə insanımızın etnik mənsubiyyətinə görə qətlə yetirilməsinə baxmayaraq, cəmiyyətdə tolerantlığın mövqelərinə zərbə vura biləcək dini, irqi, etnik dözümsüzlük halları yayıla bilməmişdir. İşğalçı Ermənistanın monoetnik cəmiyyət modelinə Azərbaycanın çoxmillətli, çoxkonfessiyalı, tolerantlıq əsasında qərar tutmuş modeli qarşı durmaqdadır.

Əli Əhmədov deyib ki, müxtəlif illərdə Bakıda sivilizasiyaların, dinlərin və mədəniyyətlərin dialoqu mövzusunda keçirilən beynəlxalq forumlar bir yandan sözügedən sahədə Azərbaycanın unikal təcrübəsini dünyaya təqdim etmək məqsədi daşıyır, digər tərəfdən isə multikulturalizmə Avropada, bütünlükdə Qərb ölkələrində son zamanlarda müşahidə olunan inamsızlığın aradan qaldırılmasına xidmət göstərir: “Müəyyən mənada, Azərbaycanın multikulturalizmin mühüm regional, hətta beynəlxalq mərkəzinə çevrildiyini söyləmək həqiqətin etirafı kimi qavranılmalıdır. Tam məsuliyyətlə iddia etmək mümkündür ki, bir çox Avropa ölkələri, beynəlxalq təşkilatlar ölkəmizi məhz multikultural dəyərləri mənimsəmiş, özünün həyat tərzinə çevirmiş və bu sosial-mənəvi hadisəyə möhtəşəm töhfələr verən cəmiyyət olaraq qəbul edir və dəyərləndirir”.

O qeyd edib ki, Azərbaycanda tolerantlıq və sivilizasiyalararası dialoq mövzusuna ilk müraciət edən qurumlardan biri Yeni Azərbaycan Partiyası olmuşdur. Əli Əhmədovun sözlərinə görə, 2008-ci ildə partiyanın təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə “Sivilizasiyalararası dialoq: siyasi partiyaların rolu” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfrans ölkəmizdə multikulturalizm probleminə həsr olunan ilk forumlar arasında xüsusi rol oynayır. Konfransda 60-dan çox ölkədən nümayəndənin iştirakı, Avropa, Asiya, Amerika və Afrika qitələrinin təmsil olunması onun beynəlxalq mənası və əhəmiyyəti haqqında müfəssəl təsəvvür yaradır.

“Hazırda bütün dünyada multikulturalizm, sivilizasiyalararası münasibətlər böhran dövrünü yaşayır. Sivilizasiyaların və dinlərin dialoqunu qarşıdurmaların əvəz etməsi təhlükəsi artmaqdadır. İnkişaf etmiş Qərblə maddi sıxıntılardan əziyyət çəkən Şərq və Afrika arasında ziddiyyətlər dərinləşir. “Yaxın Şərq baharı” adını almış, mahiyyətcə isə bir sıra ölkələrdə müharibələrin tüğyan etməsi, on minlərlə insanın həlak olması, bir sıra hallarda kənardan, əsas etibarilə Qərbdən olan müdaxilələrin sabitlik yaratmaq əvəzinə, insan faciələrinin miqyasının artmasına səbəb olması deyiləni təsdiq edən çoxsaylı faktların kiçik qismidir. Orta Şərqdən və Afrikadan Avropaya məcburi çoxsaylı insan köçü, əslində, humanitar fəlakətin qurbanlarının baş verənlərə, yaşamış olduqları məşəqqətlərə, tökülən qanlara, viran olan məmləkətlərinə görə ifadə edə bildikləri etiraz, bəlkə də üsyandır. İndi Avropanın həmişə təbliğ etməyə çalışdığı tolerantlıq, multikulturalizm ağır sınaq qarşısındadır. Qışın soyuğunda Avropanın çöllərində sığınacaq axtaran və çox zaman onu tapa bilməyən on minlərlə insan, xüsusilə də azyaşlı uşaqlar və qadınlar multikulturalizmə baxışın kökündən dəyişdirilməsini tələb edir. Qəti şəkildə inanıram ki, Azərbaycanın təcrübəsi Avropanın bu sahədə axtarışlarının daha düzgün və səmərəli istiqamətdə aparılmasına töhfə ola bilər”, - deyə Baş nazirin müavini vurğulayıb.

Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə konfransda çıxış edərək Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycanda bütün sahələrin, o cümlədən mədəni və mənəvi həyatın inkişafında misilsiz xidmətlərindən danışıb. O bildirib ki, Heydər Əliyev kimi dahi şəxsiyyətləri zaman yüzilliklər ərzində tək-tək yetişdirir: “Müstəqil Azərbaycan dövlətinin xilaskarı və qurucusu olan Ulu öndərimiz həyatı boyu Azərbaycan naminə misilsiz xidmətlər göstərib. Bu görkəmli şəxsiyyətin həyatı boyu Vətənə, millətə xidmətinin cövhərində yüksək mənəviyyat sahibi olması durur. Dahi şəxsiyyət olaraq milli-mənəvi dəyərlərin xalqın tərəqqi və rifaha qovuşmasında əhəmiyyətini gözəl dərk edən Ulu öndər hər zaman ümumxalq mənafeyi, dövlətçilik maraqları naminə bu dəyərli xəzinədən bəhrələnir, ona qayğı ilə yanaşırdı. Ölkəmizin yaşadığı o çətin zamanda Ulu öndər dövlət quruculuğu və müstəqilliyimizin möhkəmləndirilməsi kimi ümdə məsələlərlə yanaşı, mədəni-mənəvi həyatın inkişafına xüsusi diqqət yetirirdi. Heydər Əliyev Ümummilli lider missiyasında ölkəmizi etnik separatçılıq, dini zəmində parçalamaq, mənəvi cəhətdən zəiflətmək, məzhəb ayrı-seçkiliyi salmaq istəyənlərin niyyətlərini puç edərək, dövlətçiliyimizi xilas etdi. Milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşlarımızı azərbaycançılıq məfkurəsi ətrafında birləşdirərək Ulu öndər Azərbaycan dövlətçiliyinin sarsılmaz bünövrəsini qoymuş oldu”.

Ulu öndər Heydər Əliyevin prezidentliyinin ilk günlərində Təzəpir məscidinə gəldiyini xatırladan Allahşükür Paşazadə dahi şəxsiyyətin ölkəmizdə dinə dövlət qayğısının göstərilməsi, məscid və ibadət yerlərinin bərpa edilməsi sahəsində xidmətlərinin Azərbaycanda dövlət-din münasibətlərinin inkişafı baxımından önəmini vurğulayıb. Ulu öndərin Azərbaycan ilə İslam ölkələri arasındakı münasibətlərin inkişafındakı xidmətlərindən danışan QMİ sədri Ümummilli lider Heydər Əliyevin ölkəmizdə digər dinlərin nümayəndələrinə də yüksək diqqət və qayğı göstərdiyini, məhz Onun dəvəti ilə dünyanın dini liderlərinin respublikamıza səfərlər etdiklərini vurğulayıb.

Ulu öndərin iftar mərasimlərində, müxtəlif dini bayramlarda və tədbirlərdə daim fəal iştirak etdiyini deyən Allahşükür Paşazadə bildirib ki, Azərbaycanda dini və milli monolitliyin möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm önəm daşıyan bu ənənə bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir.

Ölkəmizdə multikulturalizmin inkişafında Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın da xidmətlərini yüksək qiymətləndirən şeyxülislam Fondun istər respublikamızda, istərsə də xarici ölkələrdə müqəddəs dini məkanların bərpasına mühüm töhfə verdiyini söyləyib.

Konfransda çıxış edən Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri, akademik Kamal Abdullayev bildirib ki, Azərbaycanda normal multikultural əhvalın olması, müxtəlif konfessiyaların, etnik birliklərin dostluq və mehribanlıq şəraitində yaşaması tarixin qədim dövrlərindən qidalanır. Onun sözlərinə görə, bir sıra Qərb ölkələrində multikulturalizmin iflasa uğramasının bəyan edildiyi dövrdə Azərbaycan Respublikasında multikulturalizm dövlət siyasəti kimi ortaya çıxır.

“Azərbaycanın müstəqilliyini bərpa etməsinin ilk dövründə Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın gələcək uğurlu inkişafı üçün dəqiq ideoloji hədəf seçdi. Öz siyasəti ilə əsrlər boyu formalaşmış Azərbaycan çoxmədəniyyətlilik ənənəsini inkişaf etdirib onu keyfiyyətcə yeni müstəviyə keçirdi. Bu müstəvi siyasət müstəvisi idi.

Ulu öndər Heydər Əliyev “Azərbaycan onun ərazisində yaşayan bütün millət və xalqların ümumi vətənidir”; “Azərbaycanın ən başlıca sərvətlərindən biri, bəlkə də, ən başlıcası qədimlərdən bu torpaqda yaşayan, öz taleyini, öz həyatını bu torpağa bağlayan müxtəlif dinlərə etiqad edən adamlardır” kimi bəyanat xarakterli sözləri ilə, əslində, multikulturalizmin siyasi bazasının konturlarını cızırdı. Ümummilli lider Heydər Əliyev haqlı olaraq multikulturalizm siyasətini ölkənin demokratik inkişafının tərkib hissəsi hesab edirdi. O, Azərbaycan ərazisində yaşayan milli azlıqların hüquq və azadlıqlarının, o cümlədən etnik-mədəni dəyərlərinin qorunmasını demokratiyanın mühüm prinsipi olan insanların hüquq və azadlıqlarının qorunmasından irəli gəldiyini göstərirdi”, - deyə K.Abdullayev vurğulayıb.

Dövlət müşaviri qeyd edib ki, Qərb ölkələrinin bədbin bir şəkildə multikulturalizm siyasətindən üz çevirdiyi bir dövrdə Azərbaycanda əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş multikulturalizm siyasəti müasir dövrdə Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, multikulturalizm xalqımızın həyat tərzinə çevrilmişdir. Onun sözlərinə görə, multikulturalizmin vətəndaş cəmiyyətində həyat tərzinə çevrilməsi onun inkişafının ən yüksək mərhələsidir: “Bu mərhələdə bəşəri dəyərlərin, mərhəmət, şəfqət, acıma, dözümlülük, dəyər vermə kimi hisslərin cəmiyyətdə yayılması xüsusi miqyas kəsb edir. Multikulturalizm ideyaları ictimai şüurda möhkəmlənir. Azərbaycan multikulturalizminin inkişaf perspektivləri ölkəmizin multikultural təhlükəsizliyinin sistemli şəkildə inkişaf etdirilməsi, ilkin müxtəlifliyin dövlət tərəfindən qorunması, müxtəlifliklərin həmahəngliyinə nail olmaq istiqamətində yığılan təcrübəni eyniliklərin münasibətinə daxil edilməsi və əldə edilən nəticələrin sosial-siyasi sabitliyə müsbət təsir etməsi ilə bağlıdır”.

Dövlət müşaviri bildirib ki, Azərbaycan multikulturalizminin prioritet istiqaməti təhsil üzərində qurulub və bu sahədə bir sıra nailiyyətlər əldə olunub. Hazırda dünyanın 13 universitetində, ölkəmizdə 28 ali məktəbdə “Azərbaycan multikulturalizmi” fənni tədris edilir. Xarici ölkələrdə tədris olunan bu fənn ilk növbədə əcnəbi tələbələrin Azərbaycana marağını ölkəmizə məhəbbətə çevirmək məqsədini güdməklə yanaşı, Azərbaycan lobbisinin daha da güclənməsinə də xidmət edir.

Sonra ölkəmizdə fəaliyyət göstərən dini icmaların rəhbərləri çıxış ediblər. Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Azərbaycan Yeparxiyasının arxiyepiskopu Aleksandr İşein Ulu öndər Heydər Əliyev ilə görüşlərini xatırladaraq bildirib ki, dahi şəxsiyyətin əziz xatirəsi həyatında hətta bir dəfə də olsa Onunla görüşmüş insanların qəlbində əbədi olaraq yaşayır. O, Ümummilli lider Heydər Əliyevin zəngin tarixi irsinin dərindən öyrənilməsinin əhəmiyyətini vurğulayaraq qeyd edib ki, multikulturalizm müasir termin olsa da, bu, Azərbaycanda minilliklər ərzində mövcud olmuş gündəlik həyat tərzidir: “Multikulturalizm” sözünün izahını məhz azərbaycanlıların yaşam tərzi əsasında daha aydın izah etmək mümkündür. Bu məsələdə Azərbaycanın çoxmillətli olması ilə daim fəxr edən Ulu öndər Heydər Əliyevin rolu böyükdür”.

A.İşein Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycanda Rus Pravoslav Kilsəsinin fəaliyyətinə yüksək diqqətindən danışıb və dahi şəxsiyyətin kilsənin mərasimlərində iştirakını məmnunluqla xatırladıb. O diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycana səfər edən əcnəbilər ölkəmizdə mövcud multikultural mühitə heyran olurlar.

Bakıdakı Dağ Yəhudiləri dini icmasının sədri Milix Yevdayev Azərbaycanda tarixən yəhudi icmasına göstərilən yüksək hörmət və diqqətdən danışıb. O bildirib ki, Azərbaycan və yəhudi xalqları hər zaman bir-birinin yanında olub və bu, bu gün də davam edir. “Azərbaycanda “Multikulturalizm ili”nin elan edilməsi bütün dünyaya çağırışdır”, - deyən M.Yevdayev yəhudi dini icmasına göstərilən diqqət və qayğı siyasətinin bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirildiyini deyib. O qeyd edib ki, dövlətimizin başçısı Qubaya hər səfərində yəhudi icmasının nümayəndələri ilə görüşür, onların problemləri ilə maraqlanır.

Azərbaycan Respublikasında Roma Katolik Kilsəsinin apostol prefekturasının ordinarisi Vladimir Fekete çıxışında ölkəmizdə yaşayan bütün katoliklər adından Ulu öndər Heydər Əliyevin multikulturalizm siyasətini uğurla davam etdirdiyinə görə Prezident İlham Əliyevə minnətdarlığını bildirib. O vurğulayıb ki, Azərbaycanın inkişafı və mövcud tolerantlıq mühiti ölkəmizə gələn xaricilər tərəfindən də yüksək qiymətləndirilir. V.Fekete Ümummilli lider Heydər Əliyevlə görüşlərini daim xoş hisslərlə xatırladığını vurğulayıb.

Qeyd edək ki, “Heydər Əliyev irsi və multikultural dəyərlər” kitabında eyni mövzuda keçirilən konfrans iştirakçılarının məruzələri yer alıb.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.- 2016.- 11 may.- S.5