Bölgələrdə kənd təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı intensiv tədbirlər həyata keçirilir

Bir sıra rayonlarda gələn ilin yazlıq məhsulu üçün əkin işlərinə başlanılıb

Son illərdə ölkəmizdə aqrar sektorun inkişafına xüsusi diqqət göstərilir. Azərbaycan kənd təsərrüfatının potensialından səmərəli istifadə etməklə bir tərəfdən ərzaq məhsullarına olan daxili tələbatı sırf yerli istehsal hesabına ödəməyi, digər tərəfdən isə aqrar sektordan ixrac həcmlərini artırmaqla respublikaya əlavə valyuta axınını təmin etməyi hədəfləyib. Aqrar sektorun inkişafı, eyni zamanda, bölgələrdə iqtisadi aktivliyin artmasına və fəal məşğul əhalinin əmək bazarına çıxış imkanlarının genişlənməsinə müsbət təsir göstərir ki, bu da dərin sosial əhəmiyyətə malikdir.

Regionlarda aqrar sektorun inkişafı, bu sahədə istehsal və ixrac imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlər öz müsbət nəticəsini verir. Cari ilin 9 ayında respublikamızda kənd təsərrüfatı 4,3 faiz artıb ki, bu da kifayət qədər yaxşı göstəricidir. Perspektiv inkişafla bağlı proqnozlar isə daha nikbindir. Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasındakı nitqində kənd təsərrüfatında aparılan islahatların gələcəkdə daha yaxşı nəticələr əldə olunmasına imkan verəcəyinə əminliyini bildirərək vurğulayıb: “Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi indi çox ciddi islahatlar aparır. Mənə məruzə edildi, mən bu islahatları dəstəklədim. Hesab edirəm ki, bu islahatlar nəticəsində kənd təsərrüfatının uzunmüddətli, dayanıqlı inkişafı təmin ediləcək, düşünülmüş, sistemli qaydada, torpaqların münbitliyini nəzərə alaraq, əkin sahələrinin səmərəliliyini təmin edərək və ilk növbədə, məhsuldarlığı artıraraq biz mövcud olan torpaq fondumuzdan istifadə edərək istehsalı böyük dərəcədə artıra bilərik”.

Yeri gəlmişkən, bölgələrimizdə kənd təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı işlər davamlı xarakter alıb. Məsələn, İsmayıllı rayonunda gələn ilin yazlıq kartof əkini üçün hazırlıq işlərinə başlanılıb. Artıq bütün ərazilərdə dondurma şumu çıxarılır, yüksək reproduksiyalı toxum tədarük edilir. Rayonda kartof toxumuna tələbatın daha yaxşı ödənilməsi üçün kartof toxumçuluğu təsərrüfatı da yaradılıb. Bu, fermerlərin və fiziki şəxslərin məhsuldar kartof toxumuna tələbatının ödənilməsində mühüm rol oynayacaq.

Qeyd edək ki, rayonda taxılçılıq, meyvəçilik və tərəvəzçiliklə yanaşı, kartofçuluq da inkişaf edir. Hər il rayon üzrə orta hesabla 800-1000 hektar sahədə kartof əkilir. Son üç ildə kartof intensiv becərmə texnologiyalarını özündə birləşdirən sənaye üsulu ilə əkilir. Təsadüfi deyil ki, 2014-cü ildə hər hektardan məhsuldarlıq 84 sentner idisə, cari ildə məhsuldarlıq 117 sentner olmaqla, məhsul istehsalı 6066 tondan 10415 tona çatdırılıb.

Kürdəmir rayonunda da payızlıq kartof yığımı yekunlaşıb və sahələrdən 4493 ton məhsul götürülüb. Cari mövsümdə torpaq mülkiyyətçiləri 292 hektarda təkrar kartof yetişdiriblər. Payızlıq kartof rayonun ən çox Kürqırağı ərazilərində, o cümlədən Axtaçı, Mehdili, Muradxan inzibati ərazi dairələrində əkilib. Bu il rayonda ötən ilkindən 1074 ton çox olmaqla, 15 min 842 ton kartof istehsal edilib. Hazırda gələn ilin əkini üçün ciddi hazırlıq işləri aparılır.

Oğuz rayonunda isə fındıqçılığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə bu ilin payız mövsümündə dövlət, bələdiyyə və xüsusi mülkiyyətə aid torpaq sahələrində 240 hektar yeni fındıq bağlarının salınması nəzərdə tutulur. Mövsümün əvvəlindən indiyədək 113 hektar sahədə yeni fındıq bağları salınıb və ting əkini dekabrın sonunadək davam edəcək.

Son iki ildə rayon ərazisində 1402 hektar sahədə yeni fındıq bağları salınaraq mövcud bağların ümumi sahəsi 3252 hektara çatdırılıb. Bu bağların 1805 hektarı barverəndir. Bu il rayonun fındıq bağlarından 1000 tonadək məhsul tədarük olunub. Fındıq istehsalı ötən illə müqayisədə 100 tona yaxın artıb.

Prezident İlham Əliyevin kənd təsərrüfatının ixrac potensialı yüksək sahələrindən olan fındıqçılığın inkişaf etdirilməsi ilə bağlı verdiyi tapşırıqların icrasını təmin etmək məqsədilə son illər Zaqatala rayonunda da yeni fındıq bağlarının salınması istiqamətində davamlı iş aparılır. 2018-ci ilin yaz mövsümündə rayon ərazisində 352 hektar, payızın ötən dövründə isə 520 hektar yeni fındıq bağları salınaraq, mövcud fındıq bağlarının ümumi sahəsi 19 min 23 hektara çatdırılıb. Bu bağların 10 min 571 hektarı barverəndir. Cari ilin sonunadək daha 480 hektar sahədə yeni fındıq bağlarının salınması planlaşdırılır. Qeyd edək ki, cari ildə rayonun fındıq bağlarından 15 min tondan çox məhsul tədarük olunub. Fındıq istehsalı əvvəlki illə müqayisədə 1600 tona yaxın artıb.

Zərdab rayonunda isə çəltik yığımı başa çatıb və sahələrdən 939,4 ton məhsul götürülüb. Cari ildə 5 inzibati ərazi dairəsi üzrə 204 hektarda çəltik yetişdirilib. Hər hektardan orta məhsuldarlıq 46 sentner olub. Ən yüksək məhsuldarlıq 110 hektarda çəltik əkilən Məlikli inzibati ərazi dairəsində qeydə alınıb - 51,1 sentner. Yuxarı Seyidlər, Qoruqbağı inzibati ərazi dairələrində də məhsuldarlıq yaxşı olub.

Qeyd edək ki, Zərdab çəltikçiliyin inkişafı üçün böyük potensialı olan rayonlardandır. Son illər bazarlarda yerli düyüyə tələbat getdikcə artır. Ötən il sentyabrın 3-də Prezident İlham Əliyevin Sədrliyi ilə Lənkəranda keçirilən çay, çəltik və sitrus meyvələri istehsalının inkişafı məsələlərinə həsr olunan respublika müşavirəsində dövlətimizin başçısının qarşıya qoyduğu konkret vəzifələr rayonda çəltikçiliyin inkişafına böyük təkan verib. Əkin sahələri artırılıb, məhsul istehsalı 1,2 dəfə çox olub. Gələn il də əkin sahələrinin artırılacağı gözlənilir.

Cənub bölgəsində yeni sitrus bağlarının salınmasına diqqət artırılıb. Xüsusilə təcrübəli fermerlər Lənkəranda hallabonq (dekopon) bağlarının salınmasına üstünlük verirlər. Belə təsərrüfatlardan biri də rayonun Sütəmurdov kəndi ərazisindədir. Cənubi Koreyadan gətirilən və ilk dəfə Lənkəran rayonunun Sütəmurdov kəndində 10 hektar ərazidə əkilən bu sitrus meyvəsi dadı, görünüşü və məhsuldarlığı ilə fərqlənir.

Aqronom Xalıq Talıbov bildirib ki, kənd ərazisində ümumi sitrus bağının sahəsi 80 hektardan çoxdur. Bunun 10 hektarında təxminən 4 minədək hallabonq ağacı əkilib: “Sitrus meyvəsi olan hallabonq sağlamlıq üçün çox faydalıdır. Ölkəmizdə 2015-ci ildən əkilməyə başlanıb və Lənkəranda rayonlaşdırılıb. Hallabonq ağacı əkiləndən 2-3 il sonra məhsul versə də, tam məhsula düşməsi təxminən 8-10 ilə olur. İldə 200-300 kiloqram məhsul verə bilir. Əkin yeri yaxşı olarsa, ildə 3-4 dəfə məhsul götürmək mümkündür. Bizim ölkə üçün yeni sitrus meyvəsi olsa da, insanlar tərəfindən böyük maraq var. Bu yaxınlarda Lənkəranda keçirilən sitrus festivalında da insanlar bu meyvəyə böyük maraq göstərdilər”.

Bu təsərrüfatı salan “Gilan Orchards” MMC-nin aqronomunun sözlərinə görə, hallabonq meyvəsi həm daxili, həm də xarici bazarda satışa çıxarılacaq. Xarici bazar kimi, ilkin olaraq Rusiyaya göndəriləcək. Qeyd edək ki, təkcə ötən il rayonda 75-80 hektar sahədə hallabonq bağı salınıb. Bu sitrus meyvəsinə qənnadı, kosmetika, ətriyyat, şirə və şərabçılıq sahələrində də tələbat var.

IDEA İctimai Birliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) təşəbbüsü ilə Qazax rayonunda aztəminatlı ailələr üçün meyvə bağları salınıb. Qazax rayonunun Qazaxbəyli kəndi ərazisində keçirilən mərasimdə yeni salınmış ərik bağlarının sənədləri 4 aztəminatlı ailənin başçısına təqdim edilib. Bildirilib ki, IDEA İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə salınan ərik bağları ekoloji tarazlığın qorunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək. Qeyd olunub ki, bu layihə həm də iqtisadi mahiyyət daşıyır. Bu cür bağların salınması əhalinin rifahının yaxşılaşdırılması ilə yanaşı, ölkəmizin kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalından asılılığının azalmasına da töhfə verəcək. Qeyd edək ki, ərik bağlarının salınması üçün Qazax rayonunun Qazaxbəyli kəndi ərazisində 2 hektar sahə ayrılıb. Aksiya zamanı 200 nəfər yerli fəal gəncin iştirakı ilə ərazidə 1000 ədəd ərik ağacı əkilib.

Yeni salınan ərik bağları aztəminatlı ailələrin başçıları - Qazaxbəyli kənd sakinləri Qabil Qocayev, Valeh Seyidov, Müşgül Nəbiyev və Fərhad Fərzəliyev arasında bərabər bölünərək, təmənnasız olaraq onların istifadəsinə verilib.

Göygöl rayonunda da aztəminatlı ailələr üçün meyvə bağları salınıb. Bu münasibətlə Göygöl rayonunun Dozular kəndi ərazisində keçirilən mərasimdə yeni salınmış qoz bağlarının sənədləri üç aztəminatlı ailənin başçısına təqdim edilib.

Bildirilib ki, IDEA İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə salınan qoz bağları ekoloji tarazlığın qorunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək. Qeyd olunub ki, bu layihə həm də iqtisadi mahiyyət daşıyır. Bu cür bağların salınması əhalinin rifahının yaxşılaşdırılması ilə yanaşı, ölkəmizin kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalından asılılığının azalmasına da töhfə verəcək. Qoz bağlarının salınması üçün Göygöl rayonunun Dozular kəndi ərazisində 2 hektar sahə ayrılıb. Aksiya zamanı 200 nəfər yerli fəal gəncin iştirakı ilə ərazidə 312 ədəd qoz ağacı əkilib.

Yeni salınan qoz bağları aztəminatlı ailələrin başçıları - Çaylı kənd sakini Eşqin İsmayılov, Pənahlılar kənd sakini Tacəddin İmanov və Dozular kənd sakini Lətifə Zeynalova arasında bərabər bölünərək, təmənnasız olaraq onların istifadəsinə verilib.

İmişli rayonunda da aztəminatlı ailələr üçün meyvə bağı salınıb. Bu münasibətlə İmişlinin Otuziki kəndi ərazisində keçirilən mərasimdə yeni salınmış nar bağlarının sənədləri üç aztəminatlı ailənin başçılarına təqdim edilib. Bildirilib ki, IDEA İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə salınan nar bağı ekoloji tarazlığın qorunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək. Nar bağının salınması üçün İmişli rayonunun Otuziki kəndi ərazisində iki hektar sahə ayrılıb. Aksiya zamanı 200 nəfər yerli fəal gəncin iştirakı ilə ərazidə 1000 ədəd nar ağacı əkilib. Yeni salınan nar bağları aztəminatlı ailələrin başçıları Tahir Abbasov, Rövşən Abbasov və Rüfət Abbasov arasında bərabər bölünərək, təmənnasız olaraq onların istifadəsinə verilib.

Pərviz SADAYOĞLU

Yeni Azərbaycan.- 2018.- 8 dekabr.- S.7.