Azərbaycanda baramaçılığın inkişaf etdirilməsi ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlər öz bəhrəsini verməkdədir

Ənənəvi və ixracyönümlü təsərrüfat sahəsi olan baramaçılığın bərpası regionlarda yaşayan əhalinin məşğulluğunun artırılmasına, onların sosial rifahının yüksəldilməsinə xidmət edir

(əvvəli ötən sayımızda)

Mərkəzi Aran iqtisadi rayonuna daxil olan Zərdabda da yaş barama tədarükü davam edir və iyunun 10-na olan məlumata görə, kümçülər hələlik 50 tondan çox məhsul təhvil veriblər. Rayon İcra Hakimiyyətindən bildirilib ki, cari mövsümdə 3800 nəfəri əhatə edən 760 ailə tərəfindən 1750 qutu ipəkqurdu toxumu bəslənilib və bol məhsul yetişdirilib. Onlarca təcrübəli kümçü bu mövsümdə yüksək göstəriciyə nail olub. Belə ki, Gəlmə kəndindən Teymur Teymurzadə 476 kiloqram, Alıcanlıdan Əlişah Cavadov 415 kiloqram, Nəzəralılıdan Surxay Xəlilov 327 kiloqram, Məmmədqasımlıdan Rəşad Rəşidov 258 kiloqram bol məhsuldarlıq əldə ediblər.

Qeyd edilib ki, Prezident İlham Əliyevin baramaçılığın inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyduğu konkret vəzifələrin icrası istiqamətində son illər Zərdabda ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir və uğurlu nəticələr qazanılır. Təkcə keçən il rayon kümçüləri 1300 qutu (24700 qram) inkubasiya olunan ipəkqurdu toxumu qəbul edərək normal bəsləmə aparıblar. Nəticədə 53 ton 880 kiloqram barama tədarük edərək respublikada ən yüksək göstəriciyə nail olublar. Bu il də yaxşı nəticə gözlənilir. Belə ki, mütəxəssislər cari mövsümdə 70 ton yaş barama tədarük olunacağı qənaətindədirlər.

İqtisadi rayona daxil olan digər bir rayonda - Ucarda da yaş barama tədarükünə başlanılıb. Ötən il 12 ton 500 kiloqram barama istehsal olunan bölgədə cari mövsümdə iki dəfə çox - 24 ton məhsul tədarük ediləcəyi proqnozlaşdırılır.

Rayon İcra Hakimiyyətindən bildirilib ki, bu il kümçülər 600 qutu ipəkqurdu toxumu bəsləyiblər və bol məhsul yetişdirməyə nail olublar. Artıq 6,5 ton yaş barama tədarük olunub və proses davam edir. Rayonun əksər ərazilərində, xüsusilə təcrübəli kümçülərin yaşadıqları Yuxarı Şilyan, Boyat, Qurabənd və bir sıra digər ərazi dairələrində daha çox məhsul yetişdirilib.

Prezident İlham Əliyevin respublikada baramaçılığın inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyduğu vəzifələr Sabirabadda uğurla icra olunur. Rayon Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzindən bildiriblər ki, ötən il rayonda 14 ton 200 kiloqram barama istehsal olunub. Cari mövsümdə isə 20 ton məhsul istehsal etmək nəzərdə tutulub və bunun üçün kümçülərə 500 qutu ipəkqurdu toxumu paylanılıb.

Dövlətin bu sahənin inkişafı üçün göstərdiyi qayğı və hər kiloqram məhsul üçün verdiyi əlavə subsidiya rayonda ipəkçiliyə olan marağı artırıb. Ötən il rayon üzrə 338 ailə barama istehsalı ilə məşğul olmuşdusa, bu mövsüm 500 kümçü ilə müqavilə bağlanılıb və onlara ödənişsiz olaraq ipəkqurdu toxumu paylanılıb. Bir neçə gündür ki, sabirabadlı kümçülər bəslədikləri ipəkqurdundan əldə etdikləri məhsulun tədarükünə başlayıblar. İndiyədək tədarük məntəqəsinə 6 ton 150 kiloqram barama təhvil verilib.

Məhsul tədarükündə rayonun Nizami, Şəhriyar və Qaralar kəndlərinin kümçüləri fərqlənirlər. Nizami kənd sakini Teymur Bəhramov üçüncü ildir ki, ipəkqurdu bəsləyir və hər il də yaxşı nəticə əldə edir. “Ötən il ailə üzvlərimlə birlikdə 8 qutu ipəkqurdu bəsləyərək 750 kiloqram barama tədarük etdik. 35-40 gün ərzində istehsal etdiyimiz məhsuldan 6750 manat gəlir götürdük. Bu il də 8 qutu ipəkqurdu toxumu götürüb bəsləyirik. Bu günə kimi 200 kiloqramdan çox məhsul tədarük etmişik. Hələ toplanmamış məhsulumuz çoxdur. Təxmini hesablamama görə, məhsulumuz ötən ildəkindən də çox olacaq”, - deyə kümçü bildirib.

Qeyd edək ki, son üç ildə rayonda baramaçılığın inkişafı məqsədilə 82 min ədəd tut tingi əkilib.

Builki mövsümdə Qəbələ rayonunda yaş barama istehsalının ötən illə müqayisədə iki dəfədən çox artırılaraq 20 tona çatdırılması planlaşdırılır. Barama yetişdirilməsi üçün 102 kümçü ilə müqavilə bağlanılıb, onlara 500 qutu və ya 9,5 kiloqram ipəkqurdu paylanılıb. İki gündür ki, istehsalçılardan barama qəbuluna başlanılıb. Qəbələli kümçülər ilk günlər qəbul məntəqəsinə 314 kiloqram yaş barama təhvil veriblər. Bu barədə Qəbələ Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzindən məlumat verilib. Qurumdan bildiriblər ki, ötən il rayonun kümçüləri 236 qutu ipəkqurdundan 9,1 ton yaş barama əldə ediblər.

“Azərbaycan Respublikasında baramaçılığın və ipəkçiliyin inkişafına dair 2018-2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın icrası ilə əlaqədar olaraq Goranboy rayonunda məqsədyönlü işlər görülür. Ötən il rayonda 9807 kiloqram barama istehsal edilib. Bu, əvvəlki ildəkindən 7637 kiloqram çoxdur. Bu il isə 375 qutu ipəkqurdu toxumu gətirilərək 250 kümçüyə paylanılıb. Hazırda rayonun 47 yaşayış məntəqəsində ipəkqurdu bəslənir. Cari ildə kümçülər tərəfindən 20 min kiloqram yaş baramanın yetişdirilməsi nəzərdə tutulub.

Cəbhə bölgəsində yerləşən Ağdam rayonunda barama tədarükü davam edir. Artıq kümçülərin yetişdirdikləri 12 min 761,4 kiloqram məhsul “Azəripək” MMC nümayəndələri tərəfindən qəbul olunub. Bir neçə ildir respublikamızın digər bölgələrində olduğu kimi, Ağdam rayonunda da baramaçılığın keçmiş şöhrətinin qaytarılması istiqamətində mühüm addımlar atılır. İpəkqurdunun yem bazasının bərpası məqsədilə 2016-2018-ci illərdə rayon ərazisində 200 min ədədə yaxın tut tingi əkilib. 2016-cı ildə rayonda 2,4 ton, 2017-ci ildə 13 ton, 2018-ci ildə 16 ton 722,9 kiloqram barama istehsal olunub. Bu il isə rayonda 126 kümçüyə 525 qutu (9975 qram) ipəkqurdu verilib, 21 ton barama istehsalı nəzərdə tutulub.

Bu il İmişlidə 17 ton barama istehsalı nəzərdə tutulub. Bu məqsədlə 425 qutu (8 min 75 qram) ipəkqurdu toxumu gətirilərək müqavilə bağlanılmış kümçülərə paylanılıb. Respublikada ipəkçiliyin inkişafı ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlər rayon baramaçılarının bu sahəyə marağını xeyli artırıb. Əgər ötən il İmişlidə 134 ailə ipəkqurdu bəsləyirdisə, bu il onların sayı 156-ya çatıb. Rayon Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzindən bildiriblər ki, ötən il 10 ton 87 kiloqram barama istehsal olunub. İpəkçilər bu il istehsalı artıraraq 17 tona çatdırmağı qarşıya məqsəd qoyublar. Bununla bağlı kümçülər üçün bütün zəruri şərait yaradılıb.

Artıq bir neçə gündür ki, rayonda barama tədarükünə başlanılıb. Kümçülər qısa müddətdə tədarük məntəqəsinə 5 ton 46 kiloqram məhsul təhvil veriblər. Barama tədarükündə rayonun Oruclu, Cəfərli, Gödəktala və Telişli kəndlərinin kümçüləri fərqlənirlər.

Oruclu kənd sakini Tacir Qaraşov ötən il 105 kiloqram barama istehsal edərək 945 manat gəlir götürüb. Kümçü bu il 2,5 qutu ipəkqurdu toxumu bəsləyib və bu günə kimi 107 kiloqram barama tədarük edib. Kümçünün dediyinə görə, hələ toplanmamış məhsulu çoxdur. Bundan sonra daha 25 kiloqramdan çox məhsul tədarük edə biləcək.

Qeyd edək ki, ötən il kümçülər istehsal etdikləri baramanın hər kiloqramından 9 manat gəlir əldə ediblər.

Saatlıda üçüncü ildir ki, ipəkqurdu bəslənilir. Dövlət başçısının ölkədə baramaçılığın inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyduğu vəzifələr Saatlıda da müvəffəqiyyətlə icra olunur. Baramaçılığın inkişafında əsas amil olan yem bazasının möhkəmləndirilməsi məqsədilə son üç ildə rayonda 79 min tut tingi əkilib, bir neçə yaşayış məntəqəsində müasir kümxana tikilib və digər zəruri tədbirlər həyata keçirilib.

Rayon Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzindən bildiriblər ki, bu il rayonda 8 ton barama istehsal olunması nəzərdə tutulub. Bunun üçün 200 qutu (3 min 800 qram) ipəkqurdu toxumu gətirilərək Saatlı şəhər, Azadkənd, Əliabad, Dəlilər və digər kəndlərdən olan 52 kümçüyə paylanılıb. Bir neçə gündür ki, rayonda barama tədarükünə başlanılıb. Kümçülər bəslədikləri ipəkqurdundan əldə etdikləri məhsulu tədarük məntəqəsinə təhvil verirlər. Bu günədək rayon üzrə 1767,3 kiloqram barama təhvil verilib ki, bunun da yarıdan çoxunu Azadkənd və Dəlilər kəndlərinin baramaçıları istehsal edib.

Dəlilər kənd sakini Əlişirin Cəlilov bu mövsüm 5 qutu ipəkqurdu toxumu götürərək bəsləyir. “Bu sahə rayonda yeni olduğundan digər kümçülər kimi ilk illər çətinliklərim olsa da, mütəxəssislərdən öyrəndiklərimi tətbiq etməklə yaxşı nəticələr əldə etmişəm. İpəkqurduna yaxşı qulluq etdiyimdən məhsul gözlədiyimdən də çoxdur. Bu günə kimi tədarük məntəqəsinə 187 kiloqram barama təhvil vermişəm. Hələ kümxanada məhsulum var. Bundan sonra daha 15-20 kiloqram məhsul təhvil verəcəyəm”, - deyə kümçü bildirib. Rayonda barama tədarükü davam edir. Qeyd edək ki, ötən il Saatlıda 33 ailə ipəkqurdu bəsləyib.

Bərdəli kümçülərin bu günədək yetişdirdikləri 30 min 390 kiloqram məhsul “Azəripək” MMC-nin nümayəndələri tərəfindən qəbul edilib. Baramaçılıq Bərdədə 2016-cı ildə yenidən bərpa edilməyə başlanılıb. İpəkqurdunun yem bazasının bərpası məqsədilə 2016-2018-ci illərdə rayon ərazisində 400 min ədəddən çox tut tingi əkilib. 2016-cı ildə 4,5 ton, 2017-ci ildə 12,5 ton, 2018-ci ildə isə 24,5 ton barama istehsal olunub. Bu il isə rayonda 330 kümçüyə 1000 qutu (19 min qram) ipəkqurdu verilib, 40 ton barama istehsalı nəzərdə tutulub.

Bu il Balakən rayonunda yaş barama istehsalının ötən illə müqayisədə 13 tondan çox artırılaraq, 43 tona çatdırılması planlaşdırılırdı. Balakənli kümçülər barama tədarükünə görə nəzərdə tutulan planı respublikada ikinci olaraq yerinə yetiriblər. İstehsalçılar indiyədək qəbul məntəqəsinə 43,7 ton yaş barama təhvil veriblər. Bu barədə Balakən Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzindən məlumat verilib.

Qurumdan bildiriblər ki, cari mövsümdə barama yetişdirmək üçün 315 kümçü ailəsi ilə müqavilə bağlanılıb, onlara 1075 qutu və ya 20 kiloqram 425 qram ipəkqurdu paylanılıb. Qazma kəndindən Rəşad Əzizov builki mövsümdə qəbul məntəqəsinə rayon üzrə hamıdan çox - 776 kiloqram yaş barama təhvil verib. Mahamalar kəndindən Aypara Dadayeva 617 kiloqram, Meşəşambul kəndindən Məhəmməd Cirinqov isə 475 kiloqram yaş barama istehsal ediblər. Rayonda barama tədarükü davam edir.

Nadir AZƏRİ

Yeni Azərbaycan.- 2019.- 20 iyun.- S.7