Azərbaycanda regional sənaye quruculuğuna hər cür dəstək göstərilir

Təkcə cari ilin birinci rübündə ölkə üzrə fəaliyyət göstərən sənaye parklarına 540 milyon manat sərmayə yönəldilib

Azərbaycan yeni şəraitdə milli iqtisadiyyatda sənaye istehsalının həcmini artırmağı hədəfləyib. Buna nail olmaq üçün ölkədə neftdən kənar iqtisadiyyat üzrə innovativ əsaslı sənaye quruculuğu, o cümlədən də dəyər zəncirində əsas həlqələri özündə birləşdirən sənaye parklarının və məhəllələrinin yaradılması dövlət tərəfindən həm siyasi, həm də maddi cəhətdən dəstəklənir. Son illərdə respublikamızda Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi əsasında uğurla həyata keçirilən yeni islahatların bir qismi də məhz sənaye quruculuğunun təşviq edilməsinə, bu sektora investisiya qoyuluşunun artırılmasına hesablanıb.

Öz növbəsində həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər müsbət nəticələr verir. Nazirlər Kabinetinin 2019-cu ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında da vurğulandığı kimi, ilin əvvəlindən bəri iqtisadiyyatımızda ən yaxşı inkişaf göstəriciləri qeyri-neft sənayesində əldə olunub. O cümlədən ölkə üzrə bu sektora investisiya qoyuluşu artıb. Cari ilin birinci rübündə ölkədə fəaliyyət göstərən sənaye parklarına 540 milyon manat investisiya yönəldilib. Bütövlükdə indiyədək sənaye parklarına 60 rezident tərəfindən yatırılan investisiyanın həcmi 3 milyard dolları ötüb. Nazirlər Kabinetinin bəhs olunan iclasındakı nitqində ölkəmizdə qeyri-neft sənayesində istehsal həcmlərinin yüksək sürətlə artmasından məmnunluğunu bildirən Prezident İlham Əliyev vurğulayıb: “İqtisadi və sosial sahədə aparılan siyasət rəqəmlərdə də özünü büruzə verir. Beləliklə, ilin birinci rübündə ümumi daxili məhsul 3 faiz artmışdır. Bu, son bir neçə il ərzində ən yüksək göstəricidir və əminəm ki, ilin sonuna qədər bu rəqəm daha da artacaq. Çünki görülən işlər bunu deməyə əsas verir. Sənaye istehsalı 4,4 faiz artmışdır. Bu da yaxşı göstəricidir. Amma bundan daha yaxşı göstərici odur ki, qeyri-neft sektorunda sənaye istehsalı 15,6 faiz artmışdır. Bax, gördüyümüz işlərin nəticəsi budur və sənaye istehsalının, xüsusilə qeyri-neft sektorunda sənaye istehsalının artırılması bizim siyasətimizin bariz nümunəsidir”.

Ölkədə regional sənaye quruculuğuna diqqət artıb

Azərbaycanın yeni sənaye quruculuğunda diqqəti çəkən əsas məqamlardan biri odur ki, son vaxtlarda ölkədə regional sənaye quruculuğuna diqqət artıb və bu prosesə hər cür dəstək göstərilir. İnvestorlar 2003-cü ildən bəri dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu hesabına regionların infrastruktur təminatının möhkəmlənməsindən bəhrələnərək bölgələrdə müxtəlif təyinatlı sənaye istehsalatlarının yaradılmasına məmnuniyyətlə sərmayələr yönəldirlər. Yeni sənaye müəssisələri yaradılarkən bölgələrin ənənələri, xammal potensialı, satış bazarları kimi mühüm məqamlar nəzərə alınır. Bütövlükdə, perspektivdə ölkə üzrə Bakıdan başqa, daha üç bölgədə (Sumqayıt, Gəncə və Mingəçevirdə) sənaye mərkəzlərinin yaradılması nəzərdə tutulub.

Beləliklə, son illərdə ölkəmizin sənaye xəritəsi bölgələrdə yaradılan istehsalatlar hesabına əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşib. 2018-ci ildə Mingəçevir Sənaye Parkında iplik istehsalı üzrə 2 müəssisə - pambıq-poliester və “Open End” üsulu ilə iplik istehsalı fabrikləri istifadəyə verilib, 750 iş yeri açılıb. İnvestisiya dəyəri 144 mln. manat olan fabriklərin yaradılmasına 10 mln. manat güzəştli kredit verilib. Müasir texnologiyalar əsasında qurulmuş fabriklər Almaniya, İsveçrə, İspaniya və Yaponiyanın aparıcı şirkətlərinin avadanlığı ilə təchiz edilib. Fabriklərdə pambıq mahlıcından ildə 20 min ton iplik istehsal olunacaq.

Regionlarda sənaye məhəllələrinin təşkili də ölkə üzrə iqtisadi aktivliyin artmasına öz müsbət təsirini göstərir.

Qeyd edək ki, respublikamızda ilk sənaye məhəlləsi 2017-ci ildə Neftçalada istifadəyə verilib. 2018-ci ildə Neftçala Sənaye Məhəlləsində “Azərmaş” ASC və “İran Khodro” şirkətlərinin birgə yaratdığı “Xəzər” avtomobil zavodu işə salınıb. Dəyəri 15 milyon ABŞ dolları və səhmlərinin 75 faizi “Azərmaş” ASC-yə, 25 faizi isə “İran Khodro” şirkətinə məxsus olan avtomobil zavodunda İran İslam Respublikasının və Avropanın aparıcı ölkələrinin müasir texnologiyaları əsasında müxtəlif avtomobil modelləri istehsal olunur. Müəssisədə ilkin mərhələdə ildə 10 min avtomobilin istehsalı nəzərdə tutulub. Sonrakı fazada avtomobillərin istehsalının ildə 15 minə çatdırılması və gələcəkdə bu rəqəmin ildə 50 minədək artırılması planlaşdırılır. İstehsal olunan avtomobillər “Avro 5” standartlarına tam uyğundur.

Ötən il açılan və kiçik və orta sahibkarlığın inkişafında əhəmiyyətli rolu olan Masallı Sənaye Məhəlləsində hazırda 10 müəssisə fəaliyyət göstərir. Sənaye Məhəlləsinə sahibkarlar tərəfindən 5,3 milyon manat investisiya yatırılıb və 200-dən çox iş yeri açılıb. Hacıqabul Sənaye Məhəlləsində tikinti-quraşdırma işləri başa çatdırılıb, Sabirabad Sənaye Məhəlləsində isə tikinti işləri davam etdirilir.

Ümumilikdə, indiyədək istifadəyə verilən 2 sənaye məhəlləsinə 50 milyon manatdan çox özəl investisiya yatırılıb, 700-dək iş yeri yaradılıb. Digər 2 sənaye məhəlləsinin istifadəyə verilməsi ilə açılan iş yerlərinin sayı 1800-ə çatacaq, 77 milyon manat özəl investisiya yatırılacaq. Prezident İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, ölkəmizin digər regionlarında da sənaye zonalarının təşkili istiqamətində araşdırmalar aparılır. Bu il Naxçıvan Muxtar Respublikasında Şərur Sənaye Məhəlləsinin yaradılmasına başlanılacaq.

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının rezidenti olan İnşaat Kimyəviləri Zavodunun yeni məhsullarının təqdimatı keçirilib

Ölkəmizdə Prezident İlham Əliyevin 2011-ci il 21 dekabr tarixli Fərmanı əsasında təşkil olunan Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı respublikamızda yaradılan ilk və ən böyük sənaye parkıdır. Parkın 508 hektarlıq ümumi ərazisinin 450 hektarı sənaye zonasıdır. Artıq burada 75 faiz məskunlaşma qeydə alınıb. Burada qeydə alınan rezidentlərin layihələrinin investisiya dəyəri 2,8 milyard dollardır ki, bunun da 2,2 milyard dolları artıq layihələrə yatırılıb. Hazırda Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisində yeni istehsalatların yaradılması istiqamətində işlər uğurla davam etdirilir.

Bir qədər bundan əvvəl isə Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının rezidenti olan İnşaat Kimyəviləri Zavodunun yeni məhsullarının təqdimatı keçirilib. Tədbirdə İqtisadiyyat Nazirliyinin “Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı” MMC-nin direktoru Nazim Talıbov sənaye parkları, burada rezidentlər üçün yaradılmış əlverişli şərait, müasir infrastruktur barədə məlumat verib, rezidentlərin 7 il müddətinə mənfəət, əmlak və torpaq vergilərindən, eyni zamanda, parka istehsal məqsədilə gətirilən texnika, texnoloji avadanlıqlar və qurğulara görə əlavə dəyər vergisindən və gömrük rüsumundan azad olunduğunu qeyd edib. Nazim Talıbov Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında görülən işlər, aparılan ekoloji normallaşdırma tədbirləri və parkda yerləşən müəssisələr barədə məlumat verib. Bildirilib ki, indiyədək parkın 18 rezidenti qeydiyyata alınıb və bunlardan da 13-ü artıq istehsal fəaliyyətinə başlayıb. Daha 4 müəssisənin isə 2019-cu il ərzində istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulub. Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında SOCAR Polymer, Karbamid Zavodu, STP, polad boru, vərəqə şüşə istehlası zavodları kimi ölkə miqyaslı iri layihələr icra edilir və hazırda sənaye parkında təqribən 6 min nəfər işlə təmin olunub.

İnşaat Kimyəviləri Zavodunun baş direktoru Adəm Yayla müəssisənin fəaliyyəti barədə məlumat verərək bildirib ki, zavod 1910-cu ildə yaradılan və dünyanın 100-ə yaxın ölkəsində müəssisələri fəaliyyət göstərən İsveçrənin şirkətlər qrupuna daxildir. Son 18 ildə şirkətə dünya miqyasında beton konstruksiyalarının təmiri ilə bağlı 100-ə qədər layihənin icrası həvalə olunub. Şirkətin fəaliyyət istiqamətlərinə struktur birləşdirmə, birbaşa şüşələmə, akustik və gücləndirici sistemlər, avtomobillərə xidmət, o cümlədən avtomobil şüşələrinin əvəzlənməsi, avtomobil gövdəsinin təmiri, dəniz gəmiləri, sənaye laminasiyası, texnika, bərpa olunan enerji və fasad mühəndisliyi sahələri daxildir. Zavodun məhsullarının əsas tətbiq sahələri enerji və sənayenin bir çox sahələrini əhatə edir. Yerli xammaldan istifadə edilərək istehsal edilən məhsullar Rusiyaya, Qazaxıstana, Özbəkistana, Qırğızıstana və Gürcüstana ixrac edilir.

Sonra İnşaat Kimyəviləri Zavodunun istehsal etdiyi su izolyasiyası, dam örtükləri, yapışdırıcı, germetiklər və s. yeni məhsulların təqdimatı olub, müəssisənin fəaliyyətini əks etdirən videoçarx nümayiş etdirilib.

Azərbaycandan ixrac olunan sənaye məhsullarının həcmi və çeşidi artır

Son illərdə Azərbaycanda həyata keçirilən islahatlar çərçivəsində həmçinin ixracın səmərəli təşviq mexanizmi işə salınıb. Bu mexanizmə əsasən xarici bazarlara məhsul çıxaran istehsalçılara müəyyən həcmlərdə ixrac təşviqi vəsaiti ödənilir. Bundan başqa, “Made in Azerbaijan” brendi yaradılıb və yüksək rəqabət qabiliyyətinə malik olan məhsullarımız bu brend altında satış bazarlarına, beynəlxalq sərgilərə çıxardılır.

Öz növbəsində respublikamızda ixracın genişləndirilməsinə nail olmaq üçün hüquqi və praktiki müstəvidə həyata keçirilən tədbirlər öz müsbət nəticəsini verir. Əlamətdar haldır ki, respublikamızın ixracı əsasən qeyri-neft sektorunda, o cümlədən də sənaye sektorunda buraxılan məhsullarının hesabına genişlənir. Görülmüş tədbirlər nəticəsində 2018-ci ildə ölkəmizdən qeyri-neft ixracı 9,8 faiz, o cümlədən sənaye məhsullarının ixracı 6,2 faiz, xarici ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olan sahibkarlıq subyektlərinin sayı 56,2 faiz artıb. Bütövlükdə, ötən il Azərbaycandan 3088 çeşiddə məhsul ixrac edilib.

Respublikamızda qeyri-neft sektorundan ixracın təşviq edilməsi ilə bağlı tədbirlər 2019-cu ildə də davam etdirilir. Cari ildə 19 xarici ölkəyə 25 ixrac missiyasının həyata keçirilməsi, 11 beynəlxalq sərgidə Azərbaycan şirkətlərinin vahid ölkə stendi ilə təmsil olunması, eləcə də ixracla məşğul olan sahibkarlara maliyyə dəstəyinin daha da gücləndirilməsi nəzərdə tutulub.

(davamı növbəti sayımızda)

Mübariz ABDULLAYEV

Yeni Azərnbaycan.- 2019.- 4 may.- S.7.