Tərəqqi və inkişafın təntənəsini yaşayan Ağdaş

 

“Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” üzrə nəzərdə tutulan tədbirlərin tam icrası rayonu tarazlı iqtisadi inkişaf yoluna çıxarmaqla onun simasını kökündən dəyişib

 

Qədim insan məskənlərindən Ərəşə, Ərəşdən Ağdaşa doğru

 

Əlverişli təbii şəraiti olan Ağdaş ərazisində insanlar lap qədim zamanlardan məskunlaşıblar. Qədim yunan alimi Strabon (e.ə. I əsr) qeydlərində bu ərazilərdə insanların məskunlaşdığı, təsərrüfat fəaliyyəti ilə məşğul olduqları, Türyançay çayının orta və aşağı axarında yaşayan əhalinin bu çaydan təsərrüfat və gəmiçilik məqsədilə geniş istifadə etdiklərini yazıb. Orta əsrlərin son dövrlərində Ərəş adlanan bu ərazi Şirvan bəylərbəyliyinin tabeliyində olub. Buranı “Sultan” titulu daşıyan feodal hakimlər idarə edibilər. Sonralar Səfəvi-Osmanlı müharibələrində əldən-ələ keçən Ərəş sultanlığı xeyli zəifləyib və XVIII əsrin 50-ci illərində Şəki xanlığının vassalına çevrilib. 1795-ci ildə Sultanlıq ləğv edilərək Şəki xanlığına qatılıb. Çarizmin 1873-cü ildə Qafqazda həyata keçirdiyi inzibati islahata əsasən Yelizavetpol quberniyasının tərkibində Ərəş qəzası yaradılıb. Qəzanın ərazisi 3212,5 kv.km. əhalisi isə 52371 nəfər idi. Ərəş qəzası 1929-cu ildə ləğv edilib, 1930-cu ildən Ağdaş rayonu yaradılıb. Rayonun mərkəzi Ağdaş şəhəridir.

Rayonun ərazisində orta əsrlərə aid tarixi abidələr, qala və müdafiə tikililərinin qalıqları mövcuddur. Bunlardan ən mühümü XVIII əsrə aid edilən Surxay qalasıdır. Bu qala Türyançay dərəsi ilə Göyçay dərəsi arasında Ərəb kəndi yaxınlığında yerləşir.

Azərbaycanda açılan ilk dünyəvi təhsil ocaqlarından biri 25 oktyabr 1882-ci ildə Ağdaşda görkəmli maarifçi Süleyman Qayıbov tərəfindən əsası qoyulan “Rus-tatar” məktəbi olub. O dövrdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bu tipli 3 məktəbdən birinin məhz Ağdaşda açılması heç də təsadüfi deyildi. Çünki ondan əvvəl Ağdaşda yaxşı təhsil bazasına malik 20-yə qədər mədrəsə fəaliyyət göstərib. XX əsrin əvvəlində Ağdaşda “Nəşri-Maarif” cəmiyyəti, qiraətxana, “Səadət” qızlar məktəbi, “Darülirfan”, “Rüşdiyyə” kimi tədris ocaqları fəaliyyət göstərib. Bu məktəbdə Muxtar Əfəndizadə, Hədiyyə xanım Məmmədzadə, Həsən Əfəndiyev kimi maarifçi ziyalılar çalışıblar. Məhz belə maarifçilik bazası üzərində sonralar Ağdaşda təhsilin səviyyəsi yüksələn xətlə inkişaf edib. Təsadüfi deyil ki, Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Ağdaş şəhər 3 nömrəli beynəlmiləl orta məktəbin 120 illik yubileyi münasibətilə kollektivə göndərdiyi təbrik məktubunda (29.XI.2002) Ağdaş təhsilinə yüksək qiymət verib.

 

XIX əsrin sonunda Ağdaş bütün Qafqazda pambıq istehsalı, emalı və satışının mərkəzinə çevrilib

 

Ağdaş rayonunun əlverişli coğrafi mövqeyi və təbii şəraiti hələ XIX əsrin sonlarında burada texniki bitkilərin əkilib-becərilməsinə və onların dünya bazarına çıxarılmasına imkan verib. 1883-cü ildə Bakı-Tiflis dəmir yolu çəkildikdən sonra onsuz da əhəmiyyətli ticarət yollarının üstündə yerləşən Ağdaşda emal müəssisələri qurulmağa başlayıb. Məhsul tədarükü və xarici bazarlara daşınması, ticarətin və iqtisadiyyatın inkişafına səbəb olub. 1886-cı ildə Ləkidə tikilmiş biyan kökü emalı zavodunda istehsal olunan lakritsa boyası Amerika və Fransaya ixrac edilib.

1887-ci ildə Poznan şirkətinin Lodz kontorunun müdiri Ramendik Ağdaşa gələrək burada pambıq qəbulu məntəqələri açıb, pambığın ilkin emalı və qablaşdırılması üçün 4 ədəd kotton-çin dəzgahı və bir press qurub. Artıq 1897-ci ildə Ağdaşda kotton-çin maşınlarından ibarət 7 zavod fəaliyyət göstərib. Beləliklə, XIX əsrin ikinci yarısından başlayaraq Avropanın qabaqcıl toxuculuq mərkəzləri ilə əlaqə saxlayan Ağdaş XIX əsrin sonunda bütün Qafqazda pambıq istehsalı, emalı və satışının mərkəzinə çevrilib. Qafqaz pambıqçılarının I Qurultayının 1904-cü ildə Ağdaşda çağırılması da bunu sübut edir. XX əsrin əvvəllərində “Qafqaz” qəzeti yazırdı ki, Ağdaş xaricə, Marsel və İtaliyaya göndərilən həm bütün xam ipəyi, həm də baramanı özündə cəmləşdirən mərkəzdir.

 

Tanınmışlar diyarı

 

Bir məqamı da xüsusi olaraq vurğulamaq yerinə düşər. Ağdaş təkcə qədimliyi və əlverişli coğrafi mövqeyi ilə deyil, həm də bu rayonda anadan olan Azərbaycanın görkəmli xadimləri ilə məşhurdur. Təsadüfi deyil ki, elm, ədəbiyyat və mədəniyyət sahəsində tanınmış Muxtar Əfəndizadə, Bəkir Nəbiyev, Salih Salihov, Yaşar Səlimov, Bürhan Kərimov, Ziyad Hacıyev, Mirzə İsmayıl Qasir (Mirzə İsmayıl Səlim oğlu Axundov), Maqsud Şeyxzadə, Fikrət Qoca, Habil Əliyev, Lütfü Məmmədbəyov, həmçinin, generallar Arif Heydərov, Dağlar Abdullayev, Fariz Səfərov, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Səməd Abdullayev (1920-1944), pambıq ustası, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Zeynəb Qəmbərova (1916-1978), ən nəhayət, dəfələrlə SSRİ çempionu, ikiqat Avropa və Dünya çempionu, hazırda Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin vitse-prezidenti Xəzər İsayev və yunan-Roma güləşi üzrə öz çəki dərəcəsində üç dəfə (1952, 1954, 1955-ci illərdə) SSRİ çempionu Ramiz İbrahimov məhz Ağdaşda dünyaya gəliblər.

 

Ağdaşlıların hafizəsində dərin iz buraxan tarixi gün

 

Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, qədirbilən ağdaşlılar Ümummilli lider Heydər Əliyevin 5 dəfə rayonda olmasını, rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşüb qayğıları ilə maraqlanmasını unutmayıblar. Ağdaşın tərəqqisində Ulu öndərin tövsiyələri əhəmiyyətli rol oynayıb. Bu gün isə cənab Prezident İlham Əliyev Ulu öndər Heydər Əliyev ənənəsini davam etdirərək, rayonun sosial-iqtisadi inkişafının daha da sürətlənməsinə, insanların həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə çalışır. Məhz bu baxımdan 7 iyul 2005-ci il tarixi dövlətə və dövlətçiliyə sadiq olan ağdaşlıların hafizəsinə xüsusi olaraq həkk olunub. Çünki məhz həmin tarixdə Prezident İlham Əliyev və Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva Ağdaşa səfər edib. Həmin səfər zamanı regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının rayonda icra vəziyyəti ilə maraqlanan dövlət başçısı rayon elektrik yarımstansiyasında, “Orelay” qənnadı müəssisəsində, “Ərəş” regional ticarət mərkəzində olub, şəhər stadionunda rayon ictimaiyyəti ilə görüşüb və nəhayət, çay masası arxasında ağsaqqallarla görüşərək söhbət edib. Prezident həmin səfəri zamanı bir sıra göstəriş və tapşırıqlar da verib.

Bu gün şəhərin küçələrinin asfaltlaşdırılması, Ağdaş-Pirkəkə yoluna asfalt döşənməsi, Olimpiya İdman Kompleksinin tikilməsi, şəhərin su-kanalizasiya sisteminin yenidən qurulmasına başlanması, məktəblərin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, həmçinin, Ağdaş şəhərində şəhid ailələri və əlillər üçün tikilən 48 mənzilli yaşayış binasının istifadəyə verilməsi məhz Prezident İlham Əliyevin tapşırığı əsasında olub.

 

Yollar və küçələr abadlaşdırılıb

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 11 fevral 2004-cü il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)”nın uğurla icra olunması nəticəsində respublikanın hər yerində tərəqqi və inkişaf müşahidə edilir. Təbii ki, bu inkişafdan Ağdaş rayonu da bəhrələnib. Rayon İcra Hakimiyyətindən verilən məlumata görə, ötən dövrdə Ağdaş şəhərinin küçələrinə 93700 kv.metr tamet döşənib, küçə və yollara 372,3 min kv.metr asfalt vurulub. 10,5 km uzunluğunda Ağdaş-Pirkəkə, Ləki-Pirəzə-Qaxay yolunun 2 km hissəsi, Orta Ləki kəndində kəndarası 3,2 min kvadrat metr yol, Əmirarx-Güvəkənd-Ləki kəndlərarası 8 min kvadrat metr yol, Ağdaş şəhərinin mərkəzi küçələri, Ləki qəsəbəsinin iki mərkəzi küçəsi asfaltlaşdırılıb.

Eyni zamanda Ağdaş şəhərinin Heydər Əliyev prospekti və əsas mərkəzi küçələri- M.Ə.Rəsulzadə, M.İsayev, Vaqif, 20 Yanvar, Maşad və C.Cabbarlı küçələri asfaltlaşdırılıb, Heydər Əliyev prospekti, M.Ə.Rəsulzadə, M.İsayev, Vaqif, 20 Yanvar küçələrinə 600 ədəd müasir elektrik dirəkləri basdırılaraq gecə işıqlanma sistemləri yeniləşdirilib. Rayonun Kükəl və Ərəb kəndlərinin kəndarası 3 km, Yenicə kəndinin 8 km, Birinci Aral kəndinin 6,5 km, Qaradeyin kəndinin 6 km, Tofiqi kəndinin 5,5 km, Mürsəl kəndinin 7,4 km yolu, Eymur-Ərəbşəki-Ağcaqovaq kəndlərinin 5 km yolu və Şordəhnə kəndinin kəndarası 5,4 km yolu çınqıl tökülərək, əsaslı təmir olunub. Bələdiyyələr tərəfindən digər bütün kənd yaşayış məntəqələrinin daxili yollarına 56,1 min kub metr çınqıl tökülüb. Beynəlxalq “İpək yolu” layihəsinin tərkib hissəsi olan “Ucar-Yevlax Yolunun Rekonstruksiya Layihəsi”ni həyata keçirən “Polat Yol Yapı sanayi və Ticaret Anonim Şirketi”nin Azərbaycan Respublikasındakı filialı rayonda yerləşdirilib, hazırda Ucar-Yevlax yolunun rayon ərazisindən keçən hissəsində tikinti və yenidənqurma işləri davam edir.

 

Elektrik enerjisi, təbii qaz və içməli su ilə təminat diqqət mərkəzindədir

 

Elektrik enerjisi, təbii qaz yanacağı və içməli su ilə təminatı yaxşılaşdırmaq üçün ötən dövr ərzində yenidənqurma və təmir işləri görülüb, qaz və elektrik sayğaclarının quraşdırılması işləri aparılıb. Rayonda 2005-ci ildə 2X16 MVA gücündə 110/35/10 KV-luq “Ağdaş” elektrik yarımstansiyası tikilərək istifadəyə verilib. 7,4 km uzunluğunda yeni elektrik xətti çəkilməklə “Pirəzə” və “Pirkəkə” 35/10 KV-luq yarımstansiyaları, həmçinin, 3,0 km uzunluğunda yeni elektrik xətti çəkilməklə “Kükəl” və “Xosrov” 10 KV-luq xətləri “Ağdaş” yarımstansiyasına qoşulub. 10 KV-luq “Kükəl” xəttinin 7,5 km uzunluğunda elektrik dirəkləri yenisi ilə əvəz olunub. Ümumiyyətlə, bu dövrdə rayonda 54 yeni elektrik transformatoru qoyulub. Rayon üzrə 19006 ədəd elektrik sayğacı quraşdırılıb və elektrik enerjisinin verilməsində olan fasilələr tamamilə aradan qaldırılıb.

Rayonda əhalinin normal təbii qaz yanacağı ilə təmin edilməsi üçün 2006-ci ildə 5.5 km uzunluğunda qaz xətti çəkilərək “Şəmsabad” Qazpaylayıcı stansiya işə salınıb. Ağdaş şəhərində təbii qazla təminatı yaxşılaşdırmaq üçün 2,5 km uzunluğunda dairəvi qaz xətti çəkilib, 1600 poqon-metr uzunluğunda qaz xətti yer üstünə çıxarılıb, 1400 poqon-metr uzunluğunda yeni qaz xətti çəkilib. Həmin dövrdə rayonun Cücük, Qolqəti, Yuxarı Qəsil, Bulaqotağı, Qulbəndə, Gürcuva, Nehrəxəlil, Qarağan-Sədi, Bulaqotağı, Qarağan-Şıxlar, Qəsil, Qumlax, Kotanarx, Şordəhnə, Ərəb, Birinci Aral, Şəmsabad, Aşağı Qəsil, Kükəl və Orta Ləki kəndlərində qaz kəmərlərinin təmiri başa çatdırılıb və həmin kəndlərdə yaşayan abonentlərin mənzillərinə qaz sayğacları quraşdırılaraq, təbii qaz yanacağı verilib. Rayon üzrə 10026 ədəd qaz sayğacı quraşdırılıb. Ağdaş şəhər M.Şeyxzadə, M.İsayev adına və 3 saylı məktəblərin, Ləki qəsəbə, Kükəl kənd məktəblərinin, Güvəkənd kənd orta məktəbinin yeni tikilmiş korpusunun istilik sistemləri qurulub.

Ağdaş şəhərinin su-kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması üçün layihə-smeta sənədləri hazırlanıb, 2008-ci ilin aprel ayının 17-də rayonda Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin, “Azərsu” SC-nin və Asiya İnkişaf Bankının nümayəndələrinin iştirakı ilə Ağdaş şəhərinin su-kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması layihəsınin təqdimetmə mərasimi keçirilib. Hazırda layihə çərçivəsində 3 ədəd artezian quyusu qazılıb, idarə və anbar binalarının tikintisinə başlanılıb. Rayonun Orta Ləki, Qoşaqovaq, Yuxarı Nemətabad kəndində modul tipli sutəmizləyici qurğu quraşdırılıb, Qəsil, Qəribli, Abad və Xosrov kəndlərində artezian su quyuları qazılıb və supaylayıcı sistem tikilib.

 

Tibbi xidmətin səviyyəsi yüksəldilib

 

Əhaliyə göstərilən tibb xidmətinin səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün rayon Mərkəzi Xəstəxanasında, poliklinikada, Doğum evində təmir və abadlıq işləri aparılıb, rayonun Orta Ləki, Aşağı Ləki və Ərəb kəndlərində həkim ambulatoriyaları tikilib. Ağdaş şəhərində 100 çarpayılıq yeni xəstəxana binasının və 9 kənddə sağlamlıq mərkəzlərinin tikintisi üçün müvafiq torpaq sahələri ayrılıb. 2008-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən rayon Mərkəzi Xəstəxanasına əvəzsiz olaraq 371,9 min manatlıq 35 adda müxtəlif tibb avadanlıqları verilib.

 

Təhsilin inkişafı üçün önəmli addımlar atılır

 

Dövət Proqramına uyğun olaraq rayonda təhsilin inkişafına xüsusi diqqət yetirilib və bu dövrdə 264 şagirdlik Kotavan kənd orta məktəb binası, 200 şagirdlik Pirkəkə kənd orta məktəb binası, 200 şagirdlik Kükəl kənd orta məktəb binası tikilib istifadəyə verilib. Ağdaş şəhər 3 saylı orta məktəb üçün 200 yerlik 10 sinif otağı, Yuxarı Ləki kənd orta məktəbi üçün 100 yerlik 5 sinif otağı, Nehrəxəlil kənd əsas məktəbi üçün 100 yerlik 5 sinif otağı, Yenikənd kənd əsas məktəbi üçün 40 yerlik 2 sinif otağı, Güvəkənd kənd orta məktəbi üçün 160 yerlik 8 sinif otağı, Dəhnəxəlil kənd orta məktəbi üçün 160 yerlik 8 sinif otağı, Mürsəl kənd orta məktəbi üçün 120 yerlik 6 sinif otağı tikilib. Ağdaş şəhər M.Şeyxzadə adına internat məktəbi, 3 saylı və M.İsayev adına orta məktəbləri, Ləki qəsəbə 6 saylı orta məktəbi əsaslı təmir olunub. 2008-ci ildə 320 şagirdlik Yuxarı Ləki kənd orta məktəb binasının və 320 şagirdlik Qaradeyin kənd orta məktəb binasının tikintisinə başlanılıb və hazırda həmin məktəb binalarının tikintisi davam etdirilir.

Ötən dövr ərzində rayonun bütün məktəblərinə 387 ədəd kompyuter, 16 ədəd proyektor-notebook avadanlığı və müxtəlif inventar-avadanlıq verilib.

 

Heydər Əliyev Fondunun qayğısından Ağdaşa da pay düşüb

 

Azərbaycanda təhsil, mədəniyyət və səhiyyənin inkişafına xüsusi diqqət ayıran Heydər Əliyev Fondunun qayğısından Ağdaş rayonuna da pay düşüb. Belə ki, 200 şagirdlik Pirkəkə kənd orta məktəbinin binası məhz Heydər Əliyev Fondunun vəsaiti hesabına tikilib.

Eyni zamanda, Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə 2006-cı ildə əsaslı təmir olunmuş Ağdaş şəhər M.Şeyxzadə adına internat məktəbinin bazasında Texniki, Humanitar və Təbiət Fənləri Təmayüllü Gimnaziya yaradılıb. Belə ki, Azərbaycanın birinci xanımı yuxarıda bəhs edilən səfər çərçivəsində Ağdaşda olarkən şəhər internat məktəbinə gələrək, burada yaradılmış şəraitlə, tədrisin, təlim-tərbiyənin vəziyyəti ilə maraqlanıb, ata-ana himayəsindən uzaq düşmüş uşaqlar üçün müasir tələblərə cavab verən məktəbin vacibliyini bildirib və aparılacaq yenidənqurma işləri əsasında belə bir təhsil ocağının tezliklə istifadəyə veriləcəyini vəd edib. Bu vəddən sonra məktəbdə başlanan təmir işləri qısa müddətdə başa çatıb, müasir tələblər səviyyəsində tikilmiş internat müəllim və şagirdlərin istifadəsinə verilib. İndi məktəbin əvvəlki görkəmindən əsər-əlamət qalmayıb. Müasir mebel və avadanlıqlarla, kompyuter mərkəzi, idman korpusu, kitabxana, yeməkxana və üç mərtəbənin hər birində duşxana ilə təchiz olunmuş bu təhsil ocağının regionda tayı-bərabəri yoxdur.

Ən nəhayət, Fondun dəstəyi ilə Ağdaşda Habil Əliyev adına Musiqi məktəbi tikilərək istifadəyə verilib. Qeyd edək ki, musiqi məktəbinin əvvəlki binası olduqca köhnə və az qala dağılmış vəziyyətdə olub. Lakin ötən ilin aprelində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə köhnə binanın yerində üçmərtəbəli möhtəşəm bir musiqi məktəbi tikilərək istifadəyə verilib.

Təhsil ocağının 40 sinif otağı, 200 nəfərlik konsert zalı, qazanxanası, yeməkxanası var. Məktəbdə tar, kamança, qarmon, piano və klarnet ixtisasları üzrə şöbələr fəaliyyət göstərir. 500-ə yaxın şagirdi olan 7 illik musiqi məktəbində 70-dən artıq müəllim çalışır. Məktəbdə musiqi nəzəriyyəsi, Azərbaycan və Avropa bəstəkarlarının əsərləri, xor fənni tədris olunur, böyük ansambl fəaliyyət göstərir. Respublikada bənzəri olmayan bu uşaq musiqi məktəbinə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən musiqi alətləri, bərk və yumşaq inventar, kitablar, tanınmış bəstəkarların və musiqiçilərin mahnıları yazılmış disklər, onların fotoşəkilləri hədiyyə olunub. Binanın fasadı və otaqları müasir ornamentlərlə xüsusi zövqlə bəzədilib. Məktəbin foyesində Ümummilli lider Heydər Əliyevin incəsənət xadimləri və məşhur musiqiçilərlə görüşlərindən çəkilmiş fotoşəkillərdən ibarət stend quraşdırılıb.

 

Rabitə xidmətinin səviyyəsi yaxşılaşdırılıb

 

Rayonda rabitə xidmətinin yaxşılaşdırılması üçün mərkəzi Avtomat Telefon stansiyasının (ATS-in) elektron ATS-lə əvəz edilməsi məqsədilə tender elan edilib. Rayonun Orta Ləki, Abad və Aşağı Zeynəddin kəndlərinin hər birində yeni 256 nömrəlik elektron ATS quraşdırılaraq istifadəyə verilib və Cardam kəndində 100 nömrəlik yeni ATS quraşdırılıb, Hapıtlı kəndində 96 nömrəlik yeni elektron ATS-in tikinti-quraşdırma işləri aparılır. Ləki qəsəbə ATS-nin tutumu 200 nömrə, Kükəl, Qoşaqovaq və Dəhnəxəlil kəndlərindəki ATS-lərin hər birinin tutumu 50 nömrə artırılıb. Rayonun Orta Ləki kəndində və Ləki qəsəbəsində yeni poçt binaları tikilib istifadəyə verilib. Ağdaş şəhərində “Azərsell-Ekspress” müştəri xidməti mərkəzi yaradılıb.

Abadlıq-quruculuq işlərinin davam etdiyi Ağdaşda Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzinin inzibati binasının əsaslı təmiri başa çatıb, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun rayon şöbəsinin yeni inzibatı binası və 9 saylı Ərazi Vergilər İdarəsinin vergi ödəyicilərinə yeni xidmət terminalı tikilib istifadəyə verilib.

 

Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı artır

 

Rayonda kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının artımını təmin etmək üçün ardıcıl tədbirlər görülüb. 2008-ci ilin məhsulu üçün əkilmiş 13812 hektar payızlıq taxıl əkini sahələrinə aqrotexniki qulluq göstərilib, taxılın tez və itkisiz yığımı üçün mövcud olan kombaynlar biçinə hazır vəziyyətə gətirilib və həmin sahələrdən 43,3 min ton taxıl istehsal olunub. Ümumiyyətlə, rayonda ötən dövr ərzində bitkiçilik məhsulları istehsalının inkişaf etdirilməsi sahəsində həyata keçirilmiş tədbirlər nəticəsində 2003-cü ilə nisbətən 2008-ci ildə taxıl istehsalı 15964 ton artaraq 43347 ton, kartof istehsalı 3388 ton artaraq 9985 ton, tərəvəz istehsalı 15339 ton artaraq 54142 ton, bostan məhsulları istehsalı 5613 ton artaraq 21233 ton, meyvə və giləmeyvə 5067 ton artaraq 19150 ton, üzüm istehsalı 1727 ton artaraq 2396 ton olub. Taxıl məhsulları istehsalının artırılması üçün rayonda 7 yeni toxumçuluq təsərrüfatı yaradılıb. Hazırda 2009-cu ilin məhsulu üçün 15528 hektar sahədə taxıl əkilib. “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 yanvar 2007-ci il tarixli Sərəncamına uyğun olaraq 15065 nəfər istehsalçıya 2170,3 min manat dövlət yardımının verilməsi təmin olunub və həmin Fərmana uyğun olaraq 2008-ci ildə 649 hektar sahədə əkilmiş çəltik və 2009-cu ilin məhsulu üçün 10256 hektar sahədə əkilmiş buğda üçün 2468 nəfər istehsalçıya 436,2 min manat həcmində dövlət yardımının verilməsi üçün müvafiq sənədlər hazırlanaraq təqdim edilib. Bitkiçilik məhsulları istehsalının artırılması üçün aqrar sektorda çalışanlara güzəştli qiymətlərlə 529 ton gübrə satılıb.

Rayonda heyvandarlıq məhsulları istehsalının artırılması üçün əhalidə olan mal-qaraya baytarlıq xidmətlərinin göstərilməsi, vaksinləşmə işlərinin aparılması da ötən dövr ərzində daim diqqət mərkəzində saxlanılıb. 2003-cü ilə nisbətən 2008-ci ildə iri buynuzlu mal-qaranın sayı 17061 baş artaraq 72068 baş, xırda buynuzlu mal-qaranın sayı isə 17698 baş artaraq 87428 baş olub. Son beş ildə ət istehsalı (kəsilmiş çəkidə) 2226 ton, süd istehsalı 9807 ton, yun istehsalı 34,6 ton, yumurta istehsalı isə 4 milyon 88 min ədəd çoxalıb. Rayonda 7 yeni süni mayalandırma məntəqəsi yaradılıb.
2005-ci ildən rayonda şəkər çuğunduru istehsalına başlanıb. Şirvan Kollektorlar idarəsi və Ucar Meliorasiya idarəsi ilə birlikdə rayonun Abad, Yuxarı Nemətabad, Xosrov, Binələr, Dovutlu, Qəribli, Yenicə və Kükəl kəndlərində mövcud kollektorların və şirə kanallarının lildən təmizlənməsi layihələşdirilib.

Hesabat dövrü ərzində 50 min ədəd tut tingi, 35 min ədəddən çox şam ağacı əkilərək müxtəlif ərazilərdə yaşıllıq zolaqları salınıb. 2005-ci ildə rayonda “Aqrotexservis” yaradılıb. Hazırda həmin “Aqrotexservis”in 8 ədəd şum traktoru, 8 ədəd taxılbiçən kombaynı və 19 ədəd müxtəlif aqreqat və qurğusu vasitəsilə aqrar sektora xidmət göstərilir. Rayonda fiziki şəxslər tərəfindən 5 kiçik aqrotexservis yaradılıb.

 

Sənaye məhsulunun istehsalı artıb

 

Rayonda sənaye ehtiyatı 1500 min kub metr olan Kükəl gil yatağı, sənaye ehtiyatı 2197 min kub metr olan Xaldan gil yatağı, sənaye ehtiyatı 10957 min kub metr olan Türyançay qum-çınqıl yatağı mövcuddur. Ötən dövr ərzində Kükəl Kərpic istehsalı zavodunda yeni texnologiya tətbiq olunaraq istehsal fəaliyyəti bərpa edilib, müasir avadanlıqlar quraşdırılıb, istehsal gücü artırılıb. İki yeni qim-çınqıl karxanası və iki yeni kərpic istehsal edən sahə yaradılıb. Plastik materiallardan qapı-pəncərə istehsal edən üç yeni müəssisə yaradılıb. Rayonda iki yeni nar şirəsi istehsalı sahəsi və “Ərəş” sərinləşdirici sular istehsalı müəssisəsi yaradılıb. 2004-cü ildə tikiş və trikotaj məhsulları istehsalı üçün yaradılan müəssisəyə əlavə olaraq 2,5 min m2 istehsal sahəsi olan 3 mərtəbəli bina ayrılıb və həmin binada hazırda təmir və yenidənqurma işləri davam etdirilir. Rayonda sənayenin inkişafı sahəsində həyata keçirilmiş tədbirlər nəticəsində 2003-cü ilə nisbətən 2008-ci ildə sənaye məhsulu istehsalı 3,1 dəfə və ya 6011 min manat artıb.

Rayonda fəaliyyət göstərən istehsal sahələrindən biri də “Orelay” firmasıdır. Qənnadı məmulatlarının istehsalı ilə məşğul olan müəssisədə hazırda 100-ə yaxın işçi çalışır. Buraxılan 30 çeşiddə məhsul respublikanın hər yerinə göndərilir.

 

Ötən müddət ərzində rayonda 10907 iş yeri yaradılıb

 

Azərbaycan “Regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi nəticəsində ötən müddətdə rayonda 10907 iş yeri yaradılıb ki, onun da 3873-ü daimi iş yeridir. Yaradılmış daimi iş yerlərinin 3792-si yeni yaradılmış müəssisə, təşkilat və xidmət obyektlərinin, 81-i isə mövcud müəssisələrin payına düşür.

Onu da bildirmək yerinə düşər ki, 2008-ci ildə Ağdaş rayonunun sosial-iqtisadi inkişafı daha sürətli olub. Nəticədə, rayonda ümumi daxili məhsul istehsalı 125,7 milyon manat, sənaye istehsalı 8,5 milyon manat, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 110 milyon manat, əhalinin gəlirləri 96,9 milyon manat, adambaşına düşən gəlirlər 984,5 manat, orta aylıq əməkhaqqı isə 182 manat təşkil edib. Bu, ümumi daxili məhsulun 24,5 faiz, sənaye məhsullarının 18,0 faiz, pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin 80,1 faiz, əhalinin gəlirlərinin 146,5 faiz, adambaşına düşən gəlirlərin 144,6 faiz, orta aylıq əməkhaqqının isə 172,9 faiz artması deməkdir.

Ötən il bütün maliyyə mənbələri hesabına əsas kapitala 38,9 milyon manat həcmində - keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3 dəfə çox investisiya qoyulub. Rayonda 2471 ailəyə 255 min manat ünvanlı sosial-yardım təyin olunub. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun rayon şöbəsi tərəfindən 10300 nəfər fərdi qeydiyyata götürülüb və onlara sosial-sığorta şəhadətnamələri verilib. Məşğulluq Strategiyasından irəli gələn vəzifələrin həyata keçirilməsi nəticəsində 650 nəfər işlə təmin edilib.

 

Ağdaşlıların yeganə seçimi - Yeni Azərbaycan Partiyasıdır

 

Ağdaş rayon ictimaiyyəti hər zaman öz siyasi aktivliyi ilə seçilib. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev ideyalarına sadiqlik nümayiş etdirən rayon sakinləri bütün siyasi proseslərdə fəal şəkildə iştirak edir və xalqımızın, dövlətimizin gələcəyinin müəyyənləşməsində aktiv rol oynayır. İndiyə qədər keçirilən bütün seçkilərdə Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev siyasətinə, bu siyasəti uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevə və Yeni Azərbaycan Partiyasına sədaqət nümayiş etdirən Ağdaş seçiciləri bunu 2008-ci il prezident seçkilərində bir daha təsdiqləyiblər. Belə ki, rayon seçiciləri yekdilliklə Azərbaycanın gələcək inkişafına, sabitliyə, tərəqqiyə, Ulu öndər Heydər Əliyev siyasi kursuna-Prezident İlham Əliyevə səs veriblər.

Ümummilli liderin yaratdığı və Prezident İlham Əliyevin rəhbərlik etdiyi Yeni Azərbaycan Partiyası rayon ictimaiyyətinin inandığı və etibar etdiyi yeganə siyasi təşkilatdır. 1995-ci il yanvarın 29-da yaradılan, hazırda özündə 11000 nəfər üzvü, 77 ərazi partiya təşkilatını birləşdirən YAP Ağdaş rayon təşkilatı Prezident İlham Əliyevin müəyyənləşdirdiyi tapşırıqların yerinə yetirilməsi üçün ardıcıl iş aparır. YAP Ağdaş rayon təşkilatının sədri Cavid Osmanovun sözlərinə görə, rayon təşkilatında təmsil olunan partiya üzvlərindən 5695 nəfəri (təxminən 52 faizə yaxın) qadınlar, 4522 nəfəri isə gənclərdir (təxminən 42 faiz). Təkcə 2009-cu ilin birinci yarısında 700 nəfər partiya sıralarına qəbul edilib.

Cavid Osmanov onu da deyib ki, YAP Ağdaş rayon təşkilatı 2008-ci il oktyabrın 15-də keçirilmiş prezident seçkiləri və 2009-cu ilin martında keçirilmiş referendum ərəfəsində müxtəlif tədbirlər həyata keçirib: “Hazırda isə qarşıdan bələdiyyə seçkiləri gəlir. Bunu nəzərə alaraq namizədlərin ilkin siyahısı hazırlanır. Bütün seçkilərdə olduğu kimi bu seçkilərdə də YAP-ın qalib gələcəyinə əminik. Çünki bunu rayondakı əhval-ruhiyyə, insanların partiyaya olan inamı da təsdiqləyir”.

 

 

Nadir AZƏRİ

 

Yeni Azərbaycan.- 2009.- 25 iyul.- S.8-9.