Mən onsuz da əbədiyəm

Neyçünsə şair mənim yaddaşımda “Azadlıq” Meydanının tribunasından alov saçan misralarından daha çox xanımına yazdığı sevgi çağırışı ilə qalıb:

- Gəl polad çiynimə qon Firəngizim.

Bəlkə, səsi bütün paytaxtı titrədən belə azman, dev bir adamın məhrəm və şirin pıçıltıları idi oxucunu ovsunlayan.

Qadını, ananı Vətən bilən, qəbul edən şair “Məndən başlanır Vətən”, “Mən - Azərbaycanam” adlı şeirlərinə “Mən Günəş ürəkli Xəlil Rzayam” - deyərək möhürünü vururdu.

Dünən Xəlil Rza Ulutürkün 77 yaşı tamam oldu. O təkcə “Ata borcu”, “Ehkamçıya”, “Səttar Bəhlulzadəyə”, “Vətən”, “Xiyabani yurdunda”, “Yurdum sənin sağlığına”, “Laylam mənim, nərəm mənim”, “Qoca arxeoloq”, “Mən nəyəm ki, ey Vətən, “Ayağa qalx, Azərbaycan”, “Xalqımın səsi”, “Ürəyimdə qalan tikan”, “Yalnız pasportunda”, “Boz qurda öygü”, “Beşik türküsü”, “Apardı sellər Saranı”, “Gedər”, “Sən mənim vüqarımsan”, “Saz” kimi millilik ruhunun daşıyıcısı olan əsərlərin müəllifi deyildi. O təkcə Vətəni namusu - anası bilən kişi deyildi, o, həm də ciyərparəsini qurban verməyi bacaran ata idi. Xəlil Rza Ulutürk Milli Qəhrəman Təbrizin atası idi. Genlərində daşıdığı ana sevgisi, övlad bağlılığı və vətəndaşlıq borcu naminə həyatını Qarabağa qıyan Təbriz Ulutürkün atası!!!

Bütün əsərlərində ana dili, vətənpərvərlik, humanizm, xalqı mübarizəyə çağırış ruhu, folklor qaynaqları, ilkinliyə, soy-kökə bağlılıq, vətənçilik, azərbaycançılıq, türkçülük, milli şüur ideyaları öz bədii əksini tapmaqla yanaşı, xalq psixologiyası, mənəviyyatı, milli dil və ənənə xüsusiyyətləri qabarıq əks olunan şairin irsinin görkəmli təbliğatçısından danışmamaq mümkün deyil. Şair dünyasını dəyişəndən sonra, Firəngiz Ulutürk onun 40-a qədər kitabını nəşrə hazırlayıb.

O, yorulmaq bilmədən həyat yoldaşının şəxsi arxivini qaydaya salır. Məhz bu fəaliyyət nəticəsində şairin ölümündən sonra “Mən Şərqəm”, “Bağışla, ey Vətən”, “Azadlıq” (Türkiyə), “Uzun sürən gənclik”, “Türkün dastanı”, “Seçilmiş əsərləri” (I cild), həmçinin, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Sərəncamı əsasında “Seçilmiş əsərləri” (2 cilddə) şeir kitabları işıq üzü görüb. Poetik tərcümə ilə ciddi məşğul olan Xəlil Rzanın altı tərcümə kitabı da Firəngiz xanımın səyləri nəticəsində oxucularına qovuşub.

Xəlil Rzanın gündəlikləri əsasında “Lefortovo zindanında”, “Ustadım Əkrəm Cəfər”, “Gəl, ey səhər”, “Bir odlu gözləri, bir də xoş səsi”, “Həyat, həyat deyə çırpınan könül” kitablarını nəşr etdirən Firəngiz xanımın zəhməti sayəsində işıq üzü görən toplumlardan biri də “Eşqim, vəfadarım mənim” adlanır. Xatirə kitabına şairin Firəngiz xanım haqqında yazdığı şeirləri, gündəlikləri, məktubları, eyni zamanda, onun Xəlil Rza haqqında yazdığı memuarları, məktubları, müraciətləri və ərizələri toplanıb. Bu toplu gəncliyi vətənə məhəbbət və humanizm ruhunda tərbiyə etməyin əyani nümunəsidir. Ulu şair Xəlil Rza Ulutürkün arzuladığı və reallaşdırdığı kimi.

KƏBUTƏR

Yeni Azərbaycan.- 2009.- 22 oktyabr.- S.6.