Yenidən qurulan “Yanardağ”da bir gün…

Qoruqda muzey, kafe, uşaqlar üçün əyləncə məkanı yaradılıb, əcnəbilər üçün giriş haqqı dəyişdirilir - tarixi məkandan reportaj...

İyunun 12-də əsaslı şəkildə təmir və bərpa olunan “Yanardağ” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğunun açılışı oldu. Tədbirdə ölkə prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva da iştirak etdi.

Xatırladaq ki, 2017-ci il dekabrın 29-da Prezident İlham Əliyev “Yanardağ” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğunda olmuşdu. Dövlətimizin başçısı o zaman buradakı çatışmazlıqları və qeyri-məqbul şəraitin olduğunu qeyd edərək, bunun ölkəmizin ümumi inkişaf səviyyəsinə uyğun gəlmədiyini bildirmişdi. Prezident İlham Əliyev oradaca qoruqdakı şəraitin qısa müddət ərzində müasir səviyyəyə çatdırılması barədə aidiyyəti dövlət qurumlarına ciddi tapşırıq vermişdi.

Yenidən bərpa və təmir edilən “Yanardağ”ın indi vəziyyəti ilə yaxından tanış olmaq üçün Dövlət Turizm Agentliyi qoruğa mediatur təşkil edib. “Yeni Müsavat”ın əməkdaşları kimi biz də mediaturda iştirak edib, mövcud vəziyyəti yaxından müşahidə etməyə çalışdıq.

“Yanardağ” dövlət qoruğu Abşeron rayonunun Digah qəsəbəsi ilə Məhəmmədi qəsəbəsi arasında yerləşir. Adi halda qoruğa paytaxtın “Koroğlu” metro stansiyasının yaxınlığından 217 saylı avtobusla, təxminən 40 dəqiqəyə bura gəlmək mümkündür. Həmçinin “Hökumət evi”nin yanından həm “Yanardağ”, həm də “Atəşgah” qoruğuna “Baku city tour” avtobusları gedir.

Dövlət Turizm Agentliyi əməkdaşları jurnalistlərə bildirdi ki, turist axınını nəzərə alaraq buraya gələn marşrut avtobuslarının sayının artırılması və daha müasir avtobusların ayrılması üçün Bakı Nəqliyyat Agentliyinə müraciət olunacaq. Avtobuslardan istifadə zamanı, eləcə də qoruq ərazisinə girərkən turistlər “Bakı kart”lardan istifadə edə biləcəklər. Bu zaman endirimlərdən də yaralanmaq mümkün olacaq.

Beləliklə “Yanardağ”a çatdığımızda qəfildən güclü yağış yağmağa başladı. Buna baxmayaraq, qoruğa turist axını davam etməkdə idi. Ərəb, hindli, pakistanlı, avropalı turistlər qoruğun bütün ərazisini gəzir, bələdçilərdən məlumatlar almağa çalışırdılar.

Bəs qoruqda hansı yeniliklər var? Qoruğa daxil olan kimi burada aparılan yenidənqurma işlərini aydın görmək mümkündür.

Qeyd edək ki, bu ilin əvvəlində “Yeni Müsavat”ın əməkdaşı olaraq “Yanardağ”dan geniş reportaj hazırlamışdıq. Həmin vaxt qoruqda vəziyyət tamamilə fərqli idi. Turistlər çox olsa da xidmət sahəsinin ürəkaçan olmadığının şahidi olmuş, işçilərin kobud rəftarı ilə qarşılaşmışdıq. Bu gün isə sahəsi 64,55 hektar olan qoruğun ərazisində 3 tematik zonadan ibarət muzey, açıq hava konsertləri üçün nəzərdə tutulan 500 nəfərlik amfiteatr, sənətkar emalatxanaları və mağazalar, yerli sənətkarlar tərəfindən keramika, şüşə, taxta və parça kimi təbii materiallardan hazırlanan suvenirlərin satışı məntəqəsi, parkinq turistlərin ixtiyarına verilib. Xidmət səviyyəsini yüksəltmək üçün yeni kadrlar əlavə olunub.

Dövlət Turizm Agentliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Kənan Quluzadə “Yeni Müsavat”a açıqlamasında digər yeniliklərdən də söz açıb:

“Bütün bunlarla yanaşı, ərazidə tapılan, yerli əhali tərəfindən istifadə edilmiş qədim daşlar və sənətkarlıq nümunələrinin, qaval daşının nümayiş etdirildiyi açıq hava muzeyi yaradılıb. Bundan əlavə, qoruq ərazisində yerli gənc rəssamların əsərlərinin nümayiş olunduğu kafe də açılıb. Bildiyiniz kimi, ”Yanardağ" mərkəzdən 7 km uzaqda yerləşir. Bura gələn turistin həm istirahət etməsi, həm də əylənməsi üçün müasir kompleks yaradılıb. Gördüyünüz kimi əyləncə zonası, uşaqlar üçün oyun meydançası fəaliyyət göstərir. Vaxtaşırı amfiteatrda şoular, xüsusən də od şousu göstəriləcək.

Həmçinin fiziki məhdudiyyətli şəxslər və uşaqlar üçün “Yanardağ” alovunun ətrafına enməsi üçün xüsusi yol çəkilib. Bütövlükdə qoruq ərazisi abadlaşdırılaraq müxtəlif ağaclar əkilib.

Ümumiyyətlə, burada əsaslı təmir və bərpa işləri zamanı ölkə rəhbərliyi tərəfindən qarşımıza iki tapşırıq qoyulmuşdu - ilk növbədə tarixi-mədəni irsi qorumaq, turistlər üçün daha cəlbedici işlər görmək. Buraya turist gəlsə də, gəlməsə də bu qoruq qorunmalıdır. Çünki bu qoruq bizim tariximizi əks etdirən, kimliyimizi göstərən yerdir.

“Yanardağ”ı dünyanın bir çox ölkələrində tanıyırlar. Buna görə də xeyli sayda turist gəlir. Onların arasında hindistanlı, pakistanlılar daha çoxdur. O cümlədən avropalılar da bura böyük maraq göstərir".

Dövlət Turizm Agentliyinin sədri Fuad Nağıyev isə qoruğa gələn turist sayından söz açdı: “Gün ərzində ”Yanardağ"a 500-700 əcnəbi turist gəlir və hazırda da artım müşahidə edilir. Yerli əhali də bura gəlməyə maraqlıdır. Təbliğatı davam etdirməliyik, hotellərdə, turizm informasiya mərkəzlərində “Yanardağ”la bağlı məlumatlar olacaq".

Qurum sədri qəzetimizə açıqlamasında bildirdi ki, avqustun 1-dən etibarən artıq əcnəbi turistlər üçün “Yanardağ”a giriş haqqı dəyişdiriləcək: “Qeyd olunan tarixdən əcnəbi turistlər üçün qoruğa giriş haqqı 9 manat olacaq. Yerli turistlər üçün qiymətlər yenə də 2 manat olaraq qalacaq. Tələbələr üçün qiymət 1 manat, məktəblilər üçün isə pulsuz olacaq”.

Qurum sədri onu da qeyd etdi ki, əcnəbi turistlər üçün qiymət artımı olsa da, qoruğa turist səfəri təşkil etməyi nəzərdə tutan və bununla bağlı uzunmüddətli müqaviləsi olan turizm şirkətləri üçün köhnə qiymətlər tətbiq ediləcək.

Həmçinin yaxın vaxtlarda qoruqda tibb məntəqəsi də açılacaq: “Kim bilet alıb, qoruq ərazisinə daxil olursa, onlar artıq sığortalanır və hər hansı hadisə olsa, şəxslərə yardım edilir”.

Fürsətdən istifadə edib, qoruqda yaradılan digər yeniliklərlə yaxından tanış olduq. Qoruğun girişindəki yeni, müasir üslubda yaradılan muzeyin əməkdaşı Səbinə İmanova məkan haqqında əməkdaşımıza geniş məlumat verdi: “Muzeyimizin əsas profili qədimdən Azərbaycanda atəşpərəstliyin olduğunu gələn turistlərə aşılamaqdır. Bu barədə monitorlarda animasiyalar vasitəsi ilə vizual formada məlumatlar verilir.

Muzeydə əsasən erkən orta əsr dövrünə aid eksponatlar nümayiş olunur. Turistlər muzeydə yaradılan “3 D” əyləncəli divara da böyük maraq göstərirlər. Xüsusən də uşaqlar bu divara yaxınlaşaraq yanan dağın foksunda bədən siluetləri yaradır və bundan əylənirlər".

Qoruğun tərkibində Yanardağ - əbədiyaşar alov təbii abidəsi ilə yanaşı, digər maddi-mədəni irs nümunələri və təbiət abidələri də var. Bu abidələrə “Qurd yuvası” adlanan ibtidai icma dövrünə aid mağaralar, çoxəsrlik tarixə malik və qədim sanduqələrlə zəngin iki qəbiristanlıq, müalicəvi kükürdlü su bulaqları, hələ də aktiv fəaliyyətdə olan Qırməki palçıq vulkanı, Əlidaşı piri, Kardaşı iri təbii qaya daşları, Qırməki vadisi, qədim kurqan aiddir.

Yanan dağa gəldikdə isə qeyd edək ki, əvvəllər “Yanardağ”ın əks istiqamətində yanan üç təpə olub, indi isə həmin təpələr sönüb. Qaz getdikcə azaldığından digər iki təpədəki alov sönməyə başlayıb. Hazırda yanan məkanda da alov bir qədər azalıb. Məlum olduğu kimi Bakının rəmzi hesab olunan üç yanar alov dili və dəniz simvolu da “Yanardağ”ın mövcudluğuna istinadən qəbul edilib. Bəziləri bura dini inanc yeri kimi, bəziləri isə təbiət hadisəsi kimi baxır. Əvvəllər bu abidə dünya atəşpərəstlərinin müqəddəs məkanı olub. Tarixi məlumatlara görə, dağın ətəyində dünyanın bütün guşələrindən atəşpərəstlər toplaşarmış. Bura həmçinin buddistlərin də ziyarət yeri olub və onlar bu dağın müqəddəsliyinə inanıb, onun ətəyində meditasiya ediblər. Bu ənənə bu gün davam edir. Qoruqda mütəmadi olaraq iranlı və hindistanlı turistləri görmək mümkündür. Dağın yanması prosesinə gəldikdə isə qeyd edək ki, dağ zəngin neft və qaz yataqları olan ərazidə yerləşir. Dağda alovu yaradan maddə metan qazı ilə kükürdün qarışığıdır. Sözügedən maddə istifadə üçün yararsızdır və onu yandırmaq qeyri-mümkündür. Belə qazın yanması yalnız açıq havada baş verir. Bağlı məkanda isə partlayış yaradır. Bəzi iddialara görə dağ şimşək nəticəsində yanmağa başlayıb. Eramızın əvvəllərindən yanmağa başlayan bu odu nə qar, yağış, nə də çovğun söndürə bilib.

Turistlərin qoruqla bağlı təəssüratları...

Qoruqda olarkən yanan dağın ətrafına toplaşan, müxtəlif ölkələrdən gələn turistlərlə söhbətləşməyə çalışdıq. Polşadan olan Silviya adlı xanım turist ilk dəfədir ki, Azərbaycanda, Bakıda və “Yanardağ”da olduğunu dedi: “Biz ötən gün Bakıya gəlmişik, bundan əvvəl isə Tiflisdə idi. Ümumiyyətlə, Bakını və insanlarını çox sevdik, bura möhtəşəmdir. Təxminən 7 gün Azərbaycanda olacağıq... Bundan əvvəl ”Yanardağ" haqqında məlumat almışdıq və məhz buna görə buradayıq".

Hindistandan olan turist də Azərbaycan və “Yanardağ” haqqın təəssüratlarını bölüşdü: “Qəbələyə də getmişdim. Oranı çox bəyənmişdim. Bu gün isə ”Yanardağı" ziyarət edirəm. Bu çox möhtəşəmdir".

Ərəb turist də ailəsi ilə birgə Azərbaycana ilk dəfə səfər etdiyini bildirdi: “İlk dəfədir ki, Azərbaycana gəlirik. Bundan əvvəl Qəbələdə, Şəkidə olmuşam. Bu dağ haqqında eşitməmişdim. Bu gün əyani gördük və bizim üçün çox maraqlı oldu”.

Uraldan gələn turistlər də “Yanardağ”ı görməklə möhtəşəm hisslər keçirdiklərini bildirdilər: “Bura çox gözəldir, hisslərimizi sözlə izah edə bilmirik. Ümumiyyətlə, Bakını və azərbaycanlıları çox sevdik. Bakıdan sonra Qəbələ və digər bölgələrə getməyi düşünürük”.

Xatırladaq ki, “Yanardağ” abidəsinin ərazisi Prezident İlham Əliyevin 2007-ci ildə imzaladığı sərəncamla Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğu elan edilib. Qoruğun fəaliyyəti Nazirlər Kabinetinin 2018-ci il 7 iyun tarixli müvafiq qərarına əsasən Dövlət Turizm Agentliyi tərəfindən tənzimlənir.

Xalidə GƏRAY

Yeni Müsavat.- 2019.- 14 iyun.- S.12.