Şəhla Qəmbərova: “Kitab təkcə bilik vermir, həm də keçmişi gələcəyə bağlayır”

Bu günlərdə F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında keçirilən görüşlərin birində iştirak edirdik. Çıxışlar zamanı məlum oldu ki, uşaq kitabxanasının kollektivi yubileyinə və belə demək olarsa, hesabata hazırlaşır.

Kitabxananın direktoru Şəhla xanım Qəmbərova ilə söhbətimiz də bu elm və mədəniyyət ocağının keçdiyi şərəfli yol və kollektivin bugünki qayğıları barədə oldu.

- Şəhla xanım, öncə yubiley münasibətilə fədakar kollektivinizi təbrik edirik. Gün o gün olsun, kitabxananın yüz yaşını qeyd edəsiniz.

Yaxşı olar ki, əvvəlcə kitabxananın keçdiyi yol barədə oxuculara məlumat verəsiniz.

- F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası 1965-ci il yanvarın 1-də Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin qərarı ilə M.Qorki adına kütləvi kitabxananın fondu əsasında yaradılıb. 12 sentyabr 1967-ci ildən uşaq ədəbiyyatımızın inkişafında mühüm xidmətləri olan, Azərbaycan ədəbi dilinin saflığı uğrunda daim mübarizə aparmış ədəbiyyatşünas, pedaqoq, uşaq folklor antologiyasının banisi Firidun bəy Köçərlinin adını daşıyır.

Kitabxana əvvəlcə S.Vurğun küçəsi 104-də, beşmərtəbəli binanın birinci mərtəbəsində yerləşib. 2010-cu ilin oktaybrından kitabxana S.Vurğun küçəsi 122G ünvanda yeni tikilən 16 mərtəbəli binanın ikinci mərtəbəsindədir. Burada kitabxana üçün hər cür şərait var və otaqlar müasir avadanlıqlarla təchiz olunub. Kitabxanada müxtəlif yaş qrupları üzrə abonement, iki oxu zalı və “Nağıl otağı” oxucuların istifadəsindədir. Kitabxanada 9 şöbə və 5 bölmə fəaliyyət göstərir.

Kitab, kitabxana təkcə bilik vermir, həm də keçmişi gələcəyə bağlayır. Buna görə də kitabxanaların həyatımızda rolu böyükdür. 1999-cu ildə qüvvəyə minmiş “Kitabxana işi haqqında” qanun, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin imzaladığı 2004-cü il 12 yanvar tarixli “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında”, 2004-cü il 27 dekabr tarixli “2005-2006-cı illərdə Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə çapı nəzərdə tutulan əsərlərin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamlar və 6 oktyabr 2008-ci il tarixli “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkışafı üzrə Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi barədə Sərəncam kitabxana işinin inkişafında yeni mərhələ olub. Biz də işimizi günün tələbləri səviyyəsində qurmağa çalışırıq. Hazırda kitabxananın fondunda 270 mindən çox kitab var. Onu da əlavə edim ki, bu elm-mədəniyyət ocağının paytaxtımızda 3 filialı da hər gün uşaqlara xidmət edir. Kitabxananın əsas vəzifələrindən biri oxuculara metodika, biblioqrafiya və elmi informasiya xidmətini dünya kitabxanaları səviyyəsinə qaldırmaq, oxucuların tələbatını ödəmək üçün yeni informasiya texnologiyalarını tətbiq etməkdir. Respublika Uşaq Kitabxanasının yaradılması nəticəsində uşaqlara kitabxana xidmətinin ümumrespublika metodik mərkəzi meydana gəlib, uşaqlara xidmət edən bütün kitabxanalara metodik rəhbərlik təmin edilib.

- Şəhla xanım, bu gün hər sahədə kompyuterləşməyə xüsusi önəm verilir. İndi uşaqların çoxu kompyuterdən sərbəst istifadə edir, internetin imkanlarından layiqincə yararlanırlar. Bu baxımdan sizin kitabxanada kompyuterləşmə, elektronlaşma hansı səviyyədədir?

- Kitabxananın avtomatlaşdırma və kompüterləşdirmə şöbəsi on il əvvəl yaradılıb. Hazırda şöbə kitabxana fondunun elektron informasiya daşıyıcılarına köçürülməsi və elektron kataloqun yaradılması işlərini uğurla həyata keçirir. 2009-2014-cü illər ərzində elektron kataloqa 119 min 932 nüsxə kitab, “Qızıl fond” bazasına 386 kitab, “Retro” bazasına 19 min 993 adda, Elektron kartotekaya isə 60 min 865 yazı daxil edilib. Milli mənəvi dəyərlərimizin qorunması məqsədilə kitabxananın saytında (www.clb.az) kitab abidələri rubrikası açılıb və orada “Qızıl fond”da olan kitabların təqdimatı hazırlanaraq oxuculara çatdırılıb.

2009-cu il “Uşaq İli” ilə əlaqədar kitabxanada “Dünya uşaq ədəbiyyatının inciləri” adlı Beynəlxalq kitab sərgisinin açılışı oldu. Sərgidən sonra min beş yüz nüsxə kitab kitabxananın dünya uşaq ədəbiyyatı fonduna daxil edildi və oxucuların istifadəsinə verildi.

Cari ilin əvvəlinə olan məlumata görə, kitabxananın elektron kalatoquna 34 min 167 adda, 183 min 407 nüsxə kitab, elektron kitabxanaya isə 220 kitab daxil edilib. Kitabxananın saytında “Səsli nağıllar” rublikasında 51 kitab var.

- Bilirsiniz ki, uşaqları kitaba bağlayan, başqa sözlə, kitabın təbliği yollarından biri də müxtəlif səpgili tədbirlərin keçirilməsi, eyni zamanda balacaların həmin görüşlərdə iştirakını təmin etməkdir...

- Doğrudur. Buna görə də kitabxanada tez-tez maraqlı tədbirlər - oxucularla, görkəmli yazıçı və şairlərlə görüşlər, tanınmış sənət adamlarının yubileyləri, milli bayramlar və tarix günlərlə bağlı müxtəlif proqramlar keçirilir, viktorinalar təşkil olunur. Bu tədbirlərin hər biri balaca oxucuların dünyagörüşlərinin genişlənməsinə, əsas bilik mənbəyi sayılan kitaba olan marağın artmasına səbəb olur. Kitabxanada milli dəyərlərimizin qorunması və təbliği işində bir sıra tədbirlər həyata keçirilir. Hər bazar günü keçirilən “Nağıl saatı” və “Psixologiya saatı” proqramları oxucuların kitabxanaya cəlb olunmasında mühüm rol oynayır.

Kitabxananın elektron kataloqu AZLİBNET-də olan (www.azlibnet.az) Milli Toplu kataloqa daxil edilib. Toplu kataloqdan ödənişsiz istifadə etmək mümkündür. Respublika Uşaq Kitabxanası həm də ölkəmizdə uşaqlara göstərilən kitabxana xidmətinin vəziyyətini öyrənir və təhlil edir.

Ölkəşünaslığı inkişaf etdirmək məqsədilə milli ədəbiyyat və ölkəşünaslıq şöbəsində bu mövzuda kataloq və kartoteka yaradılıb. Oxucuların elektron kataloqdan istifadəsini təmin etmək üçün kitabxanada ödənişsiz WI-FI zonası fəaliyyət göstərir.

- Təsisçisi olduğunuz “Göyqurşağı” jurnalı qısa müddətdə uşaq mətbuatımızda layiqli yerini tutub. Jurnal nəfis şəkildə, maraqlı hazırlanır. Təbii ki, bu işdə baş redaktor kimi sizin fəaliyyətiniz az deyil.

- “Göyqurşağı”nın hələ doqduz yaşı tamam olmayıb. Sevinirik ki, jurnal ilk saylarından oxucuların xoşuna gəlib. Onu da deyim ki, jurnalın redaktoru şeir və hekayələri ilə balaca oxucuların sevimlisi olan Sevinc Nuruqızıdır. Ancaq jurnalın saylarının hazırlanmasında yalnız redaksiya heyəti deyil, əksər əməkdaşlarımız yaxından iştirak etməyə çalışır, yazılar və təkliflər verirlər.

- Şəhla xanım, son illər Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi və kollektivinizin fədakarlığı ilə “Uşaq kitab karvanı” layihəsi uğurla həyata keçirilir. Həmin layihənin iştirakçılarından biri kimi deyə bilərəm ki, “Uşaq kitab karvanı” hər bir rayonda sevinclə qarşılanır və səmərəli iş görülür.

- Sevinirik ki, “Uşaq kitab karvanı” layihəsinə tanınmış uşaq ədəbiyyatı nümayəndələri, rayon mədəniyyət və turizm şöbələrinin əməkdaşları da layiqincə dəstək verirlər. Görkəmli uşaq yazıçı və şairlərimiz İlyas Tapdıq, Zahid Xəlil, Qəşəm İsabəyli, Gülzar İbrahimova, Rafiq Yusifoğlu, Ələmdar Quluzadə, Sevinc Nuruqızı, uşaq mətbuatımızın lideri “Tumurcuq” qəzeti də bu layihəyə həmişə həvəslə qoşulur və bölgələrimizdə balaca oxucularla canlı görüşləri geniş işıqlandırır.

Layihə çərçivəsində rayonlarda təşkil edilən səyyar kitab sərgiləri, həqiqətən, həmin bölgənin mədəni həyatında yaddaqalan iz buraxır. 4 il ərzində (2011-2014-cü illər) həyata keçirilən layihə ilə kitab karvanı 16 rayona yola çıxıb, regionlarda fəaliyyət göstərən kitabxanalara 14 min 270 nüsxə uşaq kitabı hədiyyə edilib.

Məlumat üçün deyim ki, “Uşaq kitab karvanı” bu ilin payızında şimal bölgəmizə səfər etmək niyyətindədir.

- Qloballaşma şəraitində kitabxanaların da xarici ölkələrin elm və mədəniyyət mərkəzləri, beynəlxalq qurumlarla əlaqəsi çox vacibdir. Bu istiqamətdə hansı işlərinizlə öyünə bilərsiniz?

- Son illər əməkdaşlarımız bir sıra ölkələrdə keçirilən beynəlxalq sərgi və konfranslarda ölkəmizi layiqincə təmsil ediblər. Biz yalnız ölkəmizdə olan uşaq kitabxanaları və təşkilatları ilə deyil, eyni zamanda Rusiya, Moldova, Ukrayna, Litva və s. ölkələrin uşaq kitabxanaları, yazıçı və şairləri ilə əlaqə yaratmışıq. Respublikamızda ilk olaraq F.Köçərli adına Respublika Uşaq kitabxanası 2012-ci ildən mötəbər təşkilatın- Beynəlxalq Uşaq Kitabı Şurasının (İBBY) üzvüdür, həmin təşkilatla sıx əlaqə saxlayır. Təşkilata üzv olmaqda əsas məqsədimiz Azərbaycanın çağdaş uşaq yazıçılarının, rəssamlarının və tərcüməçilərinin əsərlərini dünyanın uşaqlarına çatdırmaqdır. Eyni zamanda bu qurum vasitəsilə uşaq ədəbiyyatı sahəsində olan yenilikləri yaymaqla, uşaqların mütaliəyə olan həvəslərini artırmaq, onları dünya uşaq ədəbiyyatı nümunələri ilə tanış etməkdir. Məlumat üçün deyim ki, ötən il Azərbaycanın uşaq yazıçıları Qəşəm İsabəylinin “Cin” və Sevinc Nuruqızının “Aysu və Ay” əsərləri Beynəlxalq Uşaq Kitabı Şurası tərəfindən Fəxri Diploma layiq görülüb.

Sonda qeyd edim ki, kitabxana uşaqların tərbiyəsi və yeni təhsil sisteminə uyğun şəkildə ədəbiyyatın kompleks təbliğini həyata keçirir, uşaq və yeniyetmələrin vətənpərvərlik, əmək, mənəvi, estetik tərbiyəsi məqsədilə respublika kitabxanalarının fondundan maksimum dərəcədə istifadəni təşkil edir.

Bu il martın ilk həftəsində Türkiyə Respublikası Baş nazirlik Türk Əməkdaşlıq və Koordinasiya Agentliyi (TİKA) ilə birgə layihə çərçivəsində Türk Uşaq Ədəbiyyatı Həftəsi keçirdik. Son gün, yəni martın 6-da kitabxananın oxu zalında Türkiyədən kitabxanaya hədiyyə olunan uşaq kitablarının sərgisi, uşaqların türk mədəniyyətini özündə əks etdirən əl işləri sərgisi nümayiş olundu. Tədbirdə Türkiyə uşaq yazarı Səma Maraşlının kitablarına imza günü keçirildi. Səma xanım uşaqlara , kitabxanaçılara öz kitablarını hədiyyə etdi.

TIKA-nın Bakı ofisinin rəhbəri Mustafa Haşim Polat, Səma Maraşlı F.Köçərli adına kitabxana ilə yaxından tanış oldular, “Nağıl otağı”nda Azərbaycan nağıllarını əks etdirən aplikasıyalı şəkillərə və kitablara maraqla baxdılar.

- Söhbət zamanı fədakar xanımlarınızın adlarını çəkmədiniz? Kitabxananın uğurlarında kimlərin əməyini xüsusi qeyd etmək istərdiniz?

- Hər bir əməkdaşımızın əməyi təqdirəlayiqdir. Lakin kitabxanada uzun müddət çalışan fədakar əməkdaşlarımızdan Zahirə Dadaşova, Sevil Əhmədova, Rəfiqə Musazadə, Almaz Əşrəfova və Nazilə Tahirovanın adlarını xüsusi olaraq qeyd etmək istərdim.

Söhbətləşdi Səməd Məlikzadə

Zaman.-2015.- 2 iyul.- S. 9.