Avropa multikulturalizmin Azərbaycan modelini öyrənir

Stokholm şəhərində “Multikulturalizm və dinlərarası tolerantlıq: Azərbaycanın təcrübəsi və onun Avropa üçün əhəmiyyəti” mövzusunda konfrans keçirilib.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin (BBMM), Azərbaycan Respublikasının İsveç Krallığındakı səfirliyinin və İsveç Krallığının Təhlükəsizlik və İnkişaf Siyasəti İnstitutunun (İSDP) birgə təşkilatçılığı ilə 18 noyabr 2015-ci il tarixlərində Stokholm şəhərində “Multikulturalizm və dinlərarası tolerantlıq: Azərbaycanın təcrübəsi və onun Avropa üçün əhəmiyyəti” mövzusunda konfrans keçirilib. BBMM-dən verilən məlumata görə, konfransda Azərbaycan tərəfdən Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri, BBMM-in Himayəçilər Şurasının sədri Kamal Abdullayev rəhbərliyi altında Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) sədri şeyxülislam Allahşükür Paşazadə, Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Azərbaycan Yeparxiyasının arxiyepiskopu Aleksandr İşein, Roma Katolik Kilsəsinin Azərbaycandakı apostol prefekturasının ordinarisi Vladimir Fekete, Azərbaycan dağ yəhudiləri dini icmasının rəhbəri Milix Yevdayev, Avropa Yəhudilərinin Bakı Dini icmasının sədri Gennadi Zelmanoviç, BBMM-in İcraçı direktoru Azad Məmmədov iştirak edib.

Konfransın açılışında Azərbaycan nümayəndə heyətini və İsveçli qonaqları salmalayan “Təhlükəsizlik və İnkişaf Siyasəti İnstitutunun” direktoru Dr.Svante Kornel bu yaxınlarda Amerika yəhüdiləri nümayəndə heyətinin Azərbaycana səfərini və bu səfərin nəticəsi olaraq tanınmış “Times” jurnalında dərc olunan məqalədə nümayəndə heyətinin təəssüratlarını konfrans iştirakçılarına xatırladıb.

Bundan sonra Azərbaycan Respublikasının İsveç Krallığındakı səfiri cənab Adış Məmmədov İsveç və Azərbaycandan gələn qonaqları salamlayaraq bu tədbirin əhəmiyyəti barədə danışıb. Səfir konfransın məqsədinə toxunaraq bildirdi ki, dərin tarixə malik olan Azərbaycanın tolerantlıq ənənəsi, dövlət və din arasındakı münasibət, həmçinin hökümətin din sahəsindəki siyasət ilə bağlı reallıqlar barədə məlumatların İsveç cəmiyyəti ilə bölüşdürülməsi çox əhəmiyyətlidir. Səfir çıxışının sonunda bildirdi ki, hökümətin tolentlıq siyasəti yalnız Azərbaycan hüdudları ilə məhdudlaşmır və Heydər Əliyev Fondunun nəinki Şərqdə, habelə Avropa ölkələrində kilsə və dini abidələrin bərpa və təmir olunması sahəsində gördüyü işlər buna bariz nümunədir. Bu xeyriyyə işləri Azərbaycan xalqının və hökümətinin dünya mədəni irsinə və dini-mədəni dəyərlərə verdiyi töhvədir.

Daha sonra Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri, BBMM-in Himayəçilər Şurasının sədri Kamal Abdullayev çıxış edərək qonaqları salamladı və konfransın təşkilatçılarına öz təşəkkürünü bildirdi.

K.Abdullayev multikultural təhlükəsizliyin ümumi mahiyyəti etnik, dini, irqi, mədəni mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün xalqların, etnik qrupların mədəni dəyərlərinin qorunması kimi təqdim edərək cəmiyyətin multikultural təhlükəsizliyinin təmin olunması qarşısında yaranan problemlər inkişaf edərsə, etnik, dini, irqi zəmində qarşıdurmalara, münaqişələrə səbəb ola biləcəyini dilə gətirib. Natiq “Azərbaycan müxtəlif xalqların və etnik qrupların dinc, dostluq, qardaşlıq şəraitində yaşadığı, sevinci və kədəri birgə bölüşdüyü bir məkandır. Burada yaşayan bütün xalqlar və etnik qruplar Azərbaycanı öz ortaq vətənlərinə çevirə biliblər. Bir kənd qədər sakini olan, dili və etnik kimliyi bu kənddən başqa heç bir yerdə təmsil olunmayan xınalıqlılar da Azərbaycana məxsusdur. Bütün bu xalqların dil və mədəni zənginliklərini Azərbaycan dövləti öz zənginliyi, öz gücü sayır. Ümummilli lider Heydər Əliyev deyirdi: “Dövlət, ölkə nə qədər çox xalqı birləşdirsə, bir o qədər zəngin olur, çünki onların hər biri ümumdünya mədəniyyətinə və sivilizasiyasına öz töhfəsini verir.”

***

Tədbirdə bütün Qafqazın şeyxi Hacı Allahşükür Paşazadə çıxış edərək bildirdi ki, “Azərbaycanın tolerantlıq sahəsində böyük təcrübəyə malik olduğunu və bu təcrübənin təşviq olunması universal bəşəriyyət dəyərləri baxımından çox zəruridir. Şeyxülislam dini və mənəvi dəyərlərin, mədəniyyətlər arası dialoq, həmçinin tolerantlıq ənənələrinə göstərilən hörmətin bizim ölkədə yüksək səviyyədə olmasından fəxr hissi duyduğunu bildirdi. Tolerantlığı yüksək mədəni dəyər hesab edən Ulu öndər Heydər Əliyev dinindən və milliyətindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşları ümumi Azərbaycanlıq ideyası altında birləşdirmək istiqamətində apardığı müdrik siyasət hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən ən yüksək səviyyədə davam etdirilir.

Öz çıxışı Ümumilli Lider Heydər Əliyevin “Ölkənin çox millətli olması onun zənginliyidir” sözləri ilə başlayan Rus Pravoslav kilsəsinin Bakı və Azərbaycan Yeparxiyası Arxiyepiskopu Aleksandr İşein Azərbaycanın Konstitusiyasına əsasən bütün dinlətin bərabər olmasını və bu tələbin yüksək səviyyədə icra olunduğunu vurğuladı. Bütün dinlərin nümayəndələrinin Azərbaycanda həm dövlət, həm də ictimai strukturlarında təmsil olunduğu qeyd olundu. Azərbaycanın əsas özəlliklərindən biri milli məhəllələrin və qəsəbələrin olmamasıdır eyni küçədə müxtəlif dini icmaların nümayəndələri yaşayır və birlikdə müxtəlif dini bayramları və mərasimləri qeyd edirlər. Azərbaycanda dini zəmində münaqişələrin olmadığını xatırladan Aleksandr İşein Azərbaycanda yaşadığımız həyat tərzini məhz indi multikulturalizm və tolerantlıq adlandırıldığını qeyd etdi.

***

Azərbaycan Dağ Yəhudiləri Dini İcmasının rəhbəri Milix Yevdayev çıxışını Azərbaycandakı gündəlik həyatları üzərində qurdu. O qeyd etdi ki, “Yəhudi icmasına hədiyyə olaraq bir müsəlman dövlətində Prezidentin Sərəncamı ilə sinaqoqun tikintisi və onun saxlanılması üçün Prezident Fondundan maliyyə vəsaiti ayrıldı. Ukraynada keçirilən Anti-semitizmə dair Konfransda anti-semitizmin bütün dünyada tuğyan etdiyi dövrdə Azərbaycanın bu bəladan azad oldu. Hazırda Azərbaycanda yeddi sinaqoq, iki yəhüdi orta məktəbi, üç uşaq bağçası, bir kollec- işiva fəaliyyət göstərir”.

Avropa Yəhudilərinin Bakı Dini İcmasının sədri Gennadiy Zelmanoviç çıxışına hələ ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin vaxtında tikintisinə icazə verilməsi, müraciətimiz əsasında dövlət başçısının Sərəncamı ilə məktəb və bağçanın tikintisi üçün torpaq sahəsinin ayrılması və açılış mərasimində Prezident İlham Əliyev və Birinci Xanım Mehriban Əliyavanın da iştirak etməsi ilə başladı. Azərbaycanda mövcud olan bu şəraitin əsas səbəbi Azərbaycanda yaşayan bütün millətlərin nümayəndələrinin Azərbaycanın inkişaf etməsində töhvə verməsidir. Digər millətlərin və dini konfesiyaların nümayəndələri dövlətin və mədəniyyətin bütün sahələrində təmsil olunduqlarını bildirərək Gennadiy Zelmanoviç Bakı əsilli yəhüdi alimin Nobel mükafatı laureatı olmasını çox böyük fəxr hissi ilə qeyd etdi. Azərbaycanı fərqləndirən əsas cəhətlərdən biri burada yaşayan bütün vətəndaşların dövlətin mənafeyi üçün çalışmalarıdır.

***

Öz işinə başlayan “Multikulturalizmin Azərbaycan və İsveç modelləri: Müqayisəli təhlil” mövzusuna həsr olunmuş panel Təhlükəsizlik və İnkişaf Siyasəti İnstitutunun direktoru Dr. Svante Kornelin moderatorluğu ilə baş tutdu.

Burada çıxış edən İsveç Parlamentinin sabiq üzvü Göran Lenmarker ATƏT-də çalışdığı müddət ərzində Azərbaycana əksər rayonlarına və qaçqın düşərgələrinə tez-tez səfər etdiyini bildirdi. Azərbaycanda mövcud olan qaçqınlar fonunda Azərbaycanın son 15 ildə çox inkişaf etdiyini və bu səbəddən Azərbaycan ilə İsveç arasında paralel aparan sabiq prezident Azərbaycanın regional mərkəz rolunu oynadığını bildirdi. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə toxunaraq natiq Minsk qrupunun son illər elə də effektiv olmayan fəaliyyəti fonunda iki Dövlət arasında dialoqun yaradılmasının vacibliyini bildirdi. Çıxışının sonunda Azərbaycan həm özü üçün həm də region üçün vacib sayılan multikulturalizm sahəsində təşəbbüsü öz üzərinə götürdüyünü bildirdi.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin icraçı direktoru Azad Məmmədov Bakı Beynəlxalq Multikulturulizm Mərkəzinin yaradılması və fəaliyyət istiqamətləri barədə konfrans iştirakçılarına məlumat verdi. Mərkəzin yaradılması Azərbaycanın multikulturalizm ruhunun bariz nümunəsi olduğunu və multikulturalizm sahəsində qədim ənənəyə malik bir ölkədə belə bir mərkəzin yaradılması heç kimi təəcübləndirmədi. Azərbaycanın bu sahədə əldə etdiyi nailiyyətləri digər ölkələr ilə bölüşmək istəyirik. Sonra isə natiq Mərkəzin gördüyü işlər, xüsusilə də bir sıra xarici dövlətlərin tanınmış ali təhsil müəssisələrində Azərbaycan multikulturalizm modelinin tədris olunması və Mərkəz tərəfindən Azərbaycanda yay məktəblərinin təşkil olunması barədə ətraflı məlumat verildi.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifəni hazırladı:

Xəyalə Sadıqova

Zaman.- 2015.- 21 noyabr.- S.- 13