TÜRK ŞAİRLƏRİNİN SİRRİ AMƏDİ FÜZULİNİN BƏZİ QƏZƏLLƏRİNƏ NƏZİRƏ-TƏMƏSXÜRANƏ

Təhsili-ülum etmə ki, elm afəti-candır,

Həm əqlə ziyandır;

Elm afəti-can olduğu məşhuri-cahandır,

Mərufı-zamandır;

Pəndi-pədəranəm eşit, ey sadə cavanım,

Yaxma qəmə canım!

Xoş ol kəsə kim, vel dolanıb, dağda çobandır,

Asudə hamandır.

Elm içrə xəta olduğun ondan bilirəm kim,

Bilsə nola hər kim,

Elmə gəzənin küfrü zəbanlarda bəyandır,

Təkfirə nişandır.

Məktəb sənə xoş gəlməsin, ol cayi-xətərnak,

Girmə ona çalak;

Məktəb dediyin qeydi-dilü bəndi-zəbandır,

Qarətgəri-candır.

Çernil nədir? Ol qəlbi qara hoqqeyi-dilxun,

Olma ona məftun!

Ağ günlərini etmə qara, allah amandır,

Bu rəng yamandır.

Dəftər nədir? Ol hərzələrin həmdəmi-razi,

Covfı dolu yazi,

Şairləri naqqal edib, avara qoyandır,

Bu mətləb əyandır.

Ol başı kəsilmiş qələmin tutma belindən,

Xovf eylə dilindən;

Axırda çalar canını, bir əfi ilandır,

Əfisə çalandır.

Kağız sənə ağ göstərir öz sineyi-safın,

Guş eyləmə lafın;

Çox tez qaralar qəlbi, mürəbbisi yamandır,

Bir xırdaca yan dur.

Ol zahiri sürxün ürəyi qara qarandaş,

Mirzələrə yoldaş,

Qəlbində xəfı sirrini bildikcə yazandır,

Əyyari-zamandır.

Derlər oxumuşlar: oxumaq yaxşıdır, əmma,

Var bunda müəmma....

Yaxşı nəzər etdikcə sərəncamı yamandır;

Hər addımı qandır;

Lağlağı, amandır,

Qızdırmalı, yan dur,

Sırtıq, Mozalan, dur!

Hop-hop dilə düşdü,

İş müşkülə düşdü,

Çünki belə düşdü,

İmdi balabandır.